Ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος δεν διεξάγεται πλέον μόνο με δασμούς, επιδοτήσεις και συμφωνίες, αλλά στις οθόνες των κινητών, των τάμπλετ και των υπολογιστών μας, το λεγόμενο e-commerce. Οι καταναλωτές σε Ελλάδα και Ευρώπη δέχονται καθημερινό βομβαρδισμό από διαφημίσεις ασιατικών πλατφορμών, όπως οι Temu, Shein, Aliexpress, οι οποίες προσφέρουν προϊόντα εξευτελιστικών τιμών και συχνά αμφίβολης ποιότητας.
Στόχος της Κίνας δεν είναι άλλος από το να εξαγάγει τον αποπληθωρισμό της στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αναπληρώνοντας τις απώλειες από τους δασμούς της κυβέρνησης Τραμπ και την κάμψη της εγχώριας ζήτησης. Με όπλο το marketing δισεκατομμυρίων και τα logistics σε κλίμακα πλανήτη, επιχειρεί μια οικονομική εισβολή χωρίς στρατό – αλλά με πολύ πιο ισχυρές συνέπειες.
1,4 δισ. δολάρια διαφημίσεις μόνο στην Ευρώπη
Η μελέτη “Made in China, Sold in Europe”, που παρουσίασε η ΕΣΕΕ, καταγράφει μαζική μετατόπιση κινεζικής διαφημιστικής δαπάνης από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη, εκτιμώμενου ύψους 1,4 δισ. δολαρίων. Αυτή η επένδυση δεν είναι τυχαία. Αντανακλά τον στόχο του Πεκίνου να κατακτήσει ευρωπαϊκά μερίδια αγοράς, επηρεάζοντας την ψυχολογία και τις αγοραστικές συνήθειες των πολιτών.
5 όπλα ψηφιακής χειραγώγησης
Η ΕΣΕΕ περιγράφει πέντε μεθόδους που χρησιμοποιούνται μαζικά από τις κινεζικές πλατφόρμες για να ελέγχουν τις αποφάσεις των καταναλωτών:
-
Ψευδείς εκπτώσεις: Υπερβολικές αρχικές τιμές δημιουργούν την ψευδαίσθηση μεγάλων προσφορών.
-
Χρονόμετρα πίεσης: «Μόνο για 5 λεπτά!» που ποτέ δεν λήγουν, ασκώντας πίεση για άμεση αγορά.
-
Αλγόριθμοι-παγίδες: Προσωποποιημένες διαφημίσεις με βάση τα προσωπικά δεδομένα και τις αναζητήσεις μας.
-
Ψευδο-ανταμοιβές: Δωροκάρτες και “παιχνίδια” που ωθούν σε άμεση κατανάλωση και διαμοιρασμό σε τρίτους.
-
Απομιμήσεις: Προϊόντα χαμηλής ποιότητας, με εντυπωσιακές φωτογραφίες και απουσία πραγματικών προδιαγραφών.
529 εκατ. ευρώ από την Ελλάδα στην Κίνα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΕΕ, μόνο για το 2024, οι πλατφόρμες Temu και Shein αποσπούν 17,6% έως 20,9% της ελληνικής online αγοράς, απομυζώντας 529–627 εκατ. ευρώ από τα ελληνικά νοικοκυριά. Δηλαδή, 1 στα 5 ευρώ στο e-commerce φεύγει από την Ελλάδα και φτάνει στην Κίνα.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης:
«Το 1 στα 5 ευρώ στη χώρα μας στο ηλεκτρονικό εμπόριο κατέληξε στα δύο κινέζικα μεγαθήρια του ecommerce».
Η δημοσιονομική απώλεια υπολογίζεται σε 188–204 εκατ. ευρώ για την ελληνική οικονομία – ποσό που θα μπορούσε να καλύψει το τέλος επιτηδεύματος ή να καταργήσει τεκμαρτές φορολογήσεις, αν υπήρχε στροφή στον «καταναλωτικό εθνικισμό».
Η Ευρώπη απειλείται, αλλά διστάζει
Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2024–2025 ότι η παγκόσμια εμπορική αστάθεια έχει επιπτώσεις και στην εγχώρια κατανάλωση και απασχόληση, προκαλώντας αποπληθωριστικές πιέσεις στην ευρωζώνη. Η Ευρώπη, παγιδευμένη ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, καλείται να προστατεύσει τον παραγωγικό της ιστό, χωρίς όμως να έχει ακόμα βρει κοινή στρατηγική απάντηση.
Γιατί δεν αρκεί ούτε το «τέλος 2 ευρώ ανά πακέτο»
Ακόμα κι αν επιβληθεί τέλος 2 ευρώ σε κάθε εισαγόμενο πακέτο από Κίνα, η κινεζική υπεροπλία δεν ανατρέπεται εύκολα, για δύο λόγους:
-
Πολλά ελληνικά καταστήματα εισάγουν από Κίνα: Οι καταναλωτές προτιμούν να παραγγείλουν κατευθείαν, αποφεύγοντας τις επιβαρύνσεις μεσαζόντων.
-
Τα μεταφορικά από Κίνα είναι… φθηνότερα από το Περιστέρι στο Χαλάνδρι: Εξαιρετικά χαμηλό κόστος αποστολής καθιστά τις κινεζικές πλατφόρμες ακόμα πιο ελκυστικές, ακόμα και με το πρόσθετο τέλος.
Το μεγάλο ερώτημα: καταναλωτής ή θύμα;
Το μπλε φως του κινητού δεν φωτίζει μόνο ένα καλάθι με προσφορές. Πίσω του κρύβεται ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός επιρροής, που αλλάζει την ίδια την έννοια του εμπορίου, φθείρει την παραγωγική βάση των χωρών, υπονομεύει τη φορολογική ισότητα και δημιουργεί ανισορροπίες στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Η μάχη δεν δίνεται μόνο ανάμεσα σε κράτη. Δίνεται πλέον ανάμεσα στον καταναλωτή και την πλάνη του.