Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τη διαδικασία επαναφοράς των κυρώσεων του ΟΗΕ κατά του Ιράν από τις 29 Αυγούστου, εφόσον μέχρι τότε δεν υπάρξει πρόοδος στο θέμα του πυρηνικού του προγράμματος.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, δήλωσε στη σύνοδο των ομολόγων του:
«Η Γαλλία και οι εταίροι της είναι δικαιολογημένοι στο να επαναφέρουν τα παγκόσμια εμπάργκο σε όπλα, τραπεζικά ιδρύματα και πυρηνικό εξοπλισμό που είχαν αρθεί πριν από 10 χρόνια. Χωρίς σταθερή, απτή και επαληθεύσιμη δέσμευση από το Ιράν, η διαδικασία θα ξεκινήσει ως τα τέλη Αυγούστου».
Απόπειρα επαναφοράς της ευρωπαϊκής επιρροής στο Ιράν
Η Ευρώπη έχει βρεθεί στην άκρη του διπλωματικού παιχνιδιού μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να βομβαρδίσει ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις τον περασμένο μήνα. Η παρούσα πρωτοβουλία των ευρωπαίων ηγετών θεωρείται προσπάθεια επανατοποθέτησης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά.
Το τελεσίγραφο της 29ης Αυγούστου ξεκινά μια διαδικασία κυρώσεων που ενδέχεται να καταλήξει στην πλήρη ενεργοποίηση του μηχανισμού snapback μέχρι τις 15 Οκτωβρίου. Με αυτόν τον τρόπο, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία επιχειρούν να διατηρήσουν διαπραγματευτικό μοχλό πίεσης έναντι της Τεχεράνης.
Τι ζητούν οι Ευρωπαίοι από την Τεχεράνη
Η βασική απαίτηση είναι η επιστροφή των επιθεωρητών του ΟΗΕ στο Ιράν, ώστε να διασφαλιστεί πως η χώρα δεν θα ανασυντάξει το πυρηνικό της πρόγραμμα μετά τις ζημιές που προκάλεσαν οι αμερικανικές επιθέσεις.
Το πλαίσιο της συμφωνίας του 2015 δεν δίνει δικαίωμα βέτο σε Ρωσία και Κίνα σχετικά με την ενεργοποίηση του μηχανισμού snapback. Επιπλέον, οι ΗΠΑ – μετά την αποχώρησή τους από τη συμφωνία το 2018 – δεν μπορούν να εμποδίσουν τις κινήσεις της Βρετανίας και της Γαλλίας.
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού θα βασιστεί στο Κεφάλαιο 7 του Χάρτη του ΟΗΕ, καθιστώντας υποχρεωτική την επαναφορά έξι αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνεται και η ολοκληρωτική αναστολή εμπλουτισμού ουρανίου και πυρηνικής επεξεργασίας, ακόμα και σε επίπεδο ερευνών.
Συγκρατημένες κυρώσεις, αυστηρό μήνυμα στο Ιράν
Οι κυρώσεις δεν θα σταματήσουν αυτόματα τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν ούτε θα διακόψουν όλες τις διεθνείς οικονομικές του συναλλαγές. Ωστόσο, όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί θα υποχρεωθούν να μην παρέχουν καμία χρηματοδοτική υποστήριξη ή νέα δάνεια προς την ιρανική κυβέρνηση – με εξαίρεση την ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια.
Σκληρή αντίδραση από την Τεχεράνη
Ο ΥΠΕΞ του Ιράν, Αμπάς Αραγκτσί, δήλωσε πως η ενεργοποίηση του snapback θα αποτελέσει
«το τέλος του ρόλου της Ευρώπης στο πυρηνικό ζήτημα του Ιράν και ίσως τη σκοτεινότερη στιγμή στις σχέσεις μας με τις τρεις ευρωπαϊκές χώρες, μια στιγμή που δεν θα μπορεί να αποκατασταθεί».
Προειδοποίησε επίσης πως:
«Αν κινηθούν προς την ενεργοποίηση του snapback, θα περιπλέξουν ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα επίλυσης του ζητήματος και θα υπονομεύσουν τη διαμεσολαβητική τους θέση μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ».
