Σε ΗΠΑ, Ευρώπη και αλλού, η πυρόσβεση με δυνάμεις εθελοντών είναι μια πραγματικότητα που υφίσταται εδώ και χρόνια. Κοινωνικές και κλιματικές συνθήκες όμως δείχνουν ένα μοντέλο που φθίνει.
Γράφει ο Χρυσόστομος Λουκάς
Το βασικό πρόβλημα στην εφαρμογή στη χώρα μας ενός μοντέλου που δείχνει να λειτουργεί- με όσες αδυναμίες του- στο εξωτερικό, είναι οι ιδιαιτερότητες της Ελλάδας- μιας εξαιρετικά ορεινής και νησιωτικής χώρας.
Πρακτικά, αυτό καθιστά εξ αρχής το αμερικανικό μοντέλο πυρόσβεσης… εξωτικό για υιοθέτηση στην Ελλάδα, αφήνοντας εκτός και την παταγώδη αποτυχία του στις μέγα-πυρκαγιές στις αρχές του έτους που κατέκαψαν το πλούσιο Λος Άντζελες.
Οι ΗΠΑ κείνται μακράν
Οι ΗΠΑ λόγω μεγέθους και διάσπαρτων μικρών πόλεων και κοινοτήτων ανά την επικράτεια, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βασίζονται σε εθελοντές πυροσβέστες που καθοδηγούνται βέβαια από τους επαγγελματίες.
Με βάση τα στοιχεία του 2024, οι ΗΠΑ αριθμούν συνολικά 1.207.200 πυροσβεστικό προσωπικό. Μεταξύ αυτών, οι μόνιμοι αποτελούν το 35%, το 52% είναι εθελοντές και ακόμα ένα 13% πληρώνονται με την… πυρόσβεση.
Το υψηλό ποσοστό εθελοντών είναι παραπλανητικό όμως καθώς οι επαγγελματίες πυροσβέστες καλύπτουν κατά πλειοψηφία τις εθνικές ανάγκες πυρόσβεσης, με αξιοποίηση όταν χρειάζεται των εθελοντών.
Ειδικά στις ΗΠΑ, παρατηρείται την τελευταία πενταετία συρρίκνωση της βάσης εθελοντών πυροσβεστών.
Οι εθελοντές δε… θέλουν
Οι οικονομικές ανάγκες των νοικοκυριών αυξάνονται, πολλοί κάνουν δυο δουλειές και όσο πατριωτικά ή ανθρωπιστικά να βλέπουν την ένταξη στην πυρόσβεση, πολύ απλά δεν μπορούν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με τα χρόνια, οι εθελοντές είναι όλο και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα με περιορισμένες αντοχές για το έργο.
Λύσεις ήδη αναζητούνται καθώς οι πυρκαγιές κλιμακώνονται λόγω κλιματικής αλλαγής και ένα μέτρο -όχι απλά για τις ΗΠΑ- είναι οι ευκαιρίες καριέρας για εθελοντές πυροσβέστες, σε διάφορους κλάδους εργασίας (μοριοδότηση).
Κοινώς η διασφάλιση νέων εθελοντών μέσω εργασιακής εξασφάλισής τους.
Πολλές χώρες στην Ευρώπη, ανάλογα με τις ανάγκες και την κουλτούρα, διατηρούν σαφώς μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών έναντι μονίμων πυροσβεστών.
Το Βέλγιο διαθέτει περί τους 5000 μόνιμους και 16700 εθελοντές. Η Γαλλία 42.000 μόνιμους και 200.000 εθελοντές. Η αντίστοιχη σε πολλά με την Ελλάδα Πορτογαλία βασίζεται κατά 90% σε εθελοντές πυροσβέστες.
Υπάρχει όμως και το αντίστροφο μοντέλο- και στην Μεσόγειο- με την Ιταλία να διαθέτει κατά ένα τέταρτο εθελοντές πυροσβέστες και την Ισπανία κατά ένα έκτο περίπου.
Η εκπαίδευση τους για τις αντίξοες συνθήκες, ειδικά εκεί που σε άλλες εποχές θα καλούνταν εξειδικευμένοι δασοκομάντος είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμη και δυστυχώς ποτέ αρκετή.
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, στις καταστροφικές πυρκαγιές της Ισπανίας οι νεκροί στα πύρινα μέτωπα αριθμούσαν τους τρεις, με τους δυο να είναι νέοι εθελοντές πυροσβέστες που χάθηκαν στις φλόγες…
