Επτά στους δέκα Έλληνες νιώθουν ότι οι καύσωνες τους επιβαρύνουν οικονομικά ενώ περίπου 9 στους 10 ερωτηθέντες σε 3 χώρες της Ευρώπης τους θεωρούν απειλή για το μέλλον.
Αυτά είναι μερικά από τα πιο σημαντικά ευρήματα που ανέδειξε το καινοτόμο εργαλείο παρατήρησης της επίδρασης του καύσωνα (Heatwave Monitor) της Mindworks, σε έρευνα που διεξήχθη – εν μέσω ή αμέσως μετά από καύσωνες – τον Ιούλιο του 2025, σε Ελλάδα, Κροατία και Ουγγαρία.
Η συγκεκριμένη έρευνα μας δίνει – για πρώτη φορά στη χώρα μας – μια εικόνα για το πώς βιώνουμε τις ακραίες θερμοκρασίες και ποια είναι τα κρίσιμα εκείνα στοιχεία που μπορούν να μας οδηγήσουν σε δράση ως προς την προσαρμογή στην κλιματική κρίση και τον περιορισμό της.
Καθώς ολόκληρη η Ευρώπη “αναρρώνει” από ένα ακόμη εκ των θερμότερων καλοκαιριών στην ιστορία και με τις υψηλές θερμοκρασίες στην Ελλάδα να συνεχίζονται και αρχές Σεπτεμβρίου, η έρευνα της Mindworks αναδεικνύει το πόσο σοβαρή νιώθουν την απειλή του καύσωνα οι άνθρωποι σε αυτές τις τρεις χώρες.
Μπορεί ο κίνδυνος για την υγεία να αναγνωρίζεται – όπως ήταν αναμενόμενο – ως η σοβαρότερη επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών, αλλά ταυτόχρονα γίνεται ολοένα εντονότερη και η οικονομική επίδραση. Αυτό αποδεικνύεται από τα σημαντικά ποσοστά απαντήσεων, σχετικά με το ενεργειακό κόστος και την απώλεια εισοδήματος εξαιτίας των καυσώνων.
Την ίδια στιγμή όμως, η έρευνα αποκαλύπτει και την πίστη των ανθρώπων στον ρόλο των κοινοτήτων ως προς την προσαρμογή στις ακραίες θερμοκρασίες. Στην Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα, τα 2/3 των ερωτηθέντων θέλουν οι κοινότητες να αναλάβουν δράση για προσαρμογή, στην περίπτωση που η Κυβέρνηση αποτύχει να το κάνει.
Τα βασικά συμπεράσματα που ξεχωρίζουν για την Ελλάδα και τις άλλες δύο χώρες (Κροατία και Ουγγαρία) είναι τα εξής:
Οι καύσωνες απειλή για το παρόν και το μέλλον
- 1. 91% των Ελλήνων, 88% των Ούγγρων και 90% των Κροατών αντιλαμβάνονται τους καύσωνες ως μια απειλή για το μέλλον.
- 2. 52% των Ελλήνων θεωρεί ότι οι καύσωνες αυτού του καλοκαιριού τους επηρέασαν σοβαρά, με τα αντίστοιχα ποσοστά να είναι αρκετά χαμηλότερα σε Κροατία (37%) και Ουγγαρία (29%).
Οι καύσωνες απειλούν και την τσέπη μας
Το υψηλό ενεργειακό κόστος αναδείχθηκε ως η σημαντικότερη οικονομική επίπτωση, με το 70% περίπου των Ελλήνων να το ξεχωρίζει, την ώρα που το 40% δηλώνει ότι είχε απώλεια εισοδήματος λόγω ακραίων θερμοκρασιών. Μια νέα εργασιακή πραγματικότητα που διαμορφώνεται και την βλέπουμε και στην πράξη, αν αναλογιστούμε πόσοι επαγγελματίες αναγκάζονται να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους λόγω υψηλής ζέστης (πχ οικοδόμοι, διανομείς κλπ.)
Οι κοινότητες ως απάντηση και η πίστη σε αυτές ή τις κυβερνήσεις
1. 61% των Ελλήνων, 52% των Κροατών και 46% των Ούγγρων δήλωσαν ότι οι κοινότητες (τοπικές και μη) θα πρέπει να αναλάβουν δράση αν οι κυβερνήσεις αποτύχουν.
Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες σε Ελλάδα, Κροατία και Ουγγαρία πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις τους δεν θα καταφέρουν να τους προστατέψουν από τα μελλοντικά κύματα καύσωνα.
Ευρήματα που ξεχωρίζουν για την Ελλάδα
1. Οι γυναίκες στην Ελλάδα δηλώνουν πιο επηρεασμένες από τους καύσωνες, σε σχέση με τους άντρες, με ποσοστό 61% έναντι 44%.
2. H γενιά των νέων (Generation Z) φαίνεται να βιώνει πολύ πιο έντονα τις επιπτώσεις των καυσώνων, καθώς το ποσοστό αυτών που δηλώνουν σοβαρά επηρεασμένοι αγγίζει το 67%.
3. Σε μεγαλύτερο ποσοστό φαίνεται να επηρεάζονται οι κάτοικοι της Αθήνας με ποσοστό περίπου 56%. Αρκετά χαμηλότερα σε βαθμό επιρροής από τους καύσωνες βρίσκονται οι κάτοικοι μικρότερων πόλεων, με το ποσοστό εκεί να ανέρχεται σε 42%
“Οι καύσωνες δεν απειλούν πλέον μόνο την υγεία των ανθρώπων. Βλέπουμε τους πολίτες να επιβαρύνονται και να ανησυχούν για τους λογαριασμούς του ρεύματος και την πιθανή απώλεια του εισοδήματός τους, την ίδια ώρα που χάνουν την εμπιστοσύνη τους στις κυβερνήσεις. Ταυτόχρονα όμως, βλέπουμε και ανθρώπους να αναζητούν και να χτίζουν από κοινού λύσεις για την προσαρμογή τους. Τώρα είναι η στιγμή για τις Αρχές, τα ΜΜΕ, την Κοινωνία των Πολιτών και άλλους φορείς και συλλογικότητες να δημιουργήσουν εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στις κοινότητες να αναπτύξουν τις δικές τους πρακτικές, ενδυναμώνοντας με αυτόν τον τρόπο τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων και βοηθώντας τους, όχι απλά να αντέξουν τις ακραίες θερμοκρασίες, αλλά να δημιουργήσουν μια κοινή πορεία προσαρμογής”, δήλωσε σχετικά με την έρευνα ο Stefan Flothmann, επικεφαλής ερευνητής της Mindworks Lab.
Στην Ελλάδα είναι ήδη πολλά τα απτά παραδείγματα κοινοτήτων και ομάδων που δεν μένουν με σταυρωμένα τα χέρια και αναλαμβάνουν δράση για την προσαρμογή απέναντι στην κλιματική κρίση και τις συνέπειές της. Ο Νηλέας, ομάδα παραγωγών ελαιολάδου στη Χώρα Μεσσηνίας, είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα, και ο πρόεδρός του, Γιώργος Κόκκινος, μας δείχνει με τα λεγόμενά του τον δρόμο: “Όλο αυτό που λέγεται κλιματική κρίση επηρεάζει πάρα πολύ τον ελαιώνα. Η ελιά είναι ένα φυτό που ευδοκιμεί μεν στον μεσογειακό χώρο αλλά σε μεσογειακές θερμοκρασίες. Όταν αυτές διαταράσσονται, διαταράσσεται και η παραγωγή μας. Το ζήτημα είναι να δημιουργούμε πραγματικά παραδείγματα λύσεων και να δείχνουμε σε όλους τι είναι αυτά και αν δουλεύουν. Εγώ δεν φοβάμαι τόσο πολύ την κλιματική κρίση, όσο την αδράνεια. Από αυτήν κινδυνεύουμε περισσότερο”.
“Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν συνεχώς χρόνο με τον χρόνο, οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις, οι ειδικοί και η επιστημονική κοινότητα, έχουν μια ευκαιρία: να εμπλέξουν ενεργά τον κόσμο σε έναν συμμετοχικό σχεδιασμό προσαρμογής και να υποστηρίξουν τις πρωτοβουλίες των πολιτών. Ακούγοντας ενεργά αυτούς που επηρεάζονται και βοηθώντας τους να προσαρμοστούν, ως κοινότητα, δεν τους βοηθάμε μόνο να ανταπεξέλθουν στους καύσωνες αλλά – κυρίως – να νιώσουν πώς έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τα πράγματα και πώς η δράση τους έχει νόημα. Οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να είναι μέρος της λύσης”, σημείωσε κλείνοντας ο Stefan Flothmann.
Διαβάστε επίσης:
