Ένας από τους πιο ιερούς τόπους της Αιγύπτου -σεβαστός ανά τους αιώνες από Εβραίους, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους- βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ανίερης διαμάχης, σημειώνει σε άρθρο του το BBC, το οποίο εσιτάζει στους κινδύνους που εγκυμονούν οι αλλαγές που προωθεί η αιγυπτιακή κυβέρνηση στο Όρος Σινά.
Τα σχέδια του Καΐρου για τη δημιουργία τουριστικού θερέτρου στην περιοχή απειλούν με καταστροφή το παρθένο βραχώδες τοπίο, σημειώνεται , ενώ γ’ινεται ιδιαίτερη μνεία στην Μονή της Αγίας Αικατερίνης.
Το Όρος Σινά θεωρείται το μέρος όπου ο Μωυσής έλαβε τις Δέκα Εντολές. Πολλοί πιστεύουν επίσης ότι είναι το σημείο όπου, σύμφωνα με τη Βίβλο και το Κοράνι, ο Θεός μίλησε στον προφήτη μέσα από τη φλεγόμενη βάτο.
Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης
Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης του 6ου αιώνα, που διοικείται από την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, βρίσκεται επίσης εκεί -και φαίνεται πως οι μοναχοί του θα παραμείνουν, καθώς οι αιγυπτιακές αρχές, υπό την πίεση της Ελλάδας, διέψευσαν ότι σκοπεύουν να το κλείσουν.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν έντονες ανησυχίες για το πώς ο απομονωμένος αυτός τόπος -που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, συμπεριλαμβανομένου του μοναστηριού, της πόλης και του βουνού- μεταμορφώνεται. Εκεί κατασκευάζονται πολυτελή ξενοδοχεία, βίλες και τουριστικά παζάρια. Είναι επίσης η πατρίδα μιας παραδοσιακής Βεδουίνικης κοινότητας, της φυλής Τζεμπελέγια (Jebeleya).
Ήδη η φυλή αυτή, γνωστή και ως Φύλακες της Αγίας Αικατερίνης, έχει δει τα σπίτια και τα οικολογικά τουριστικά καταλύματά της να κατεδαφίζονται χωρίς αποζημίωση. Αναγκάστηκαν ακόμα και να ξεθάψουν νεκρούς από το κοιμητήριο της περιοχής για να δημιουργηθεί νέος χώρος στάθμευσης.
Το πρότζεκτ
Το πρότζεκτ παρουσιάστηκε ως «απαραίτητη βιώσιμη ανάπτυξη» που θα ενισχύσει τον τουρισμό, όμως έχει επιβληθεί στους Βεδουίνους χωρίς τη συγκατάθεσή τους, λέει ο Βρετανός συγγραφέας ταξιδιωτικών οδηγών Μπεν Χόφλερ (Ben Hoffler), που συνεργάστηκε στενά με τις φυλές του Σινά.
«Αυτή δεν είναι ανάπτυξη όπως τη βλέπουν ή τη ζήτησαν οι Τζεμπελέγια, αλλά επιβάλλεται από τα πάνω για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των ξένων και όχι της τοπικής κοινότητας» δήλωσε στο BBC.
«Ένας νέος αστικός κόσμος χτίζεται γύρω από μια φυλή νομάδων Βεδουίνων» πρόσθεσε. «Είναι ένας κόσμος από τον οποίο επέλεξαν να παραμένουν αποκομμένοι, στον οποίο δεν συναίνεσαν και που θα αλλάξει για πάντα τη θέση τους στην πατρίδα τους».
Οι περίπου 4.000 κάτοικοι της περιοχής διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά για τις αλλαγές. Μέχρι στιγμής, η Ελλάδα είναι η ξένη δύναμη που έχει εκφράσει πιο έντονα τη δυσαρέσκειά της για τα αιγυπτιακά σχέδια, λόγω της σύνδεσής της με το μοναστήρι.
Οι εντάσεις μεταξύ Αθήνας και Καΐρου κλιμακώθηκαν μετά από απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου τον Μάιο, που έκρινε ότι η Αγία Αικατερίνη -το αρχαιότερο σε συνεχή λειτουργία χριστιανικό μοναστήρι του κόσμου- βρίσκεται σε κρατική γη.
Μετά από δεκαετίες διαμάχης, οι δικαστές αποφάνθηκαν ότι το μοναστήρι έχει μόνο «δικαίωμα χρήσης» της γης.
Οι αντιδράσεις
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος, αντέδρασε έντονα: «Η περιουσία του μοναστηριού κατάσχεται και απαλλοτριώνεται. Αυτός ο πνευματικός φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού αντιμετωπίζει τώρα υπαρξιακή απειλή» ανέφερε σε δήλωση.
Σε σπάνια συνέντευξη, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός της Αγίας Αικατερίνης χαρακτήρισε την απόφαση «βαρύ πλήγμα για εμάς… και ντροπή». Ο τρόπος διαχείρισης της υπόθεσης από τον ίδιο οδήγησε σε πικρές διαιρέσεις μεταξύ των μοναχών και στην πρόσφατη απόφασή του να παραιτηθεί.
Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων υπενθύμισε ότι το ιερό αυτό σημείο -το οποίο τελεί υπό την εκκλησιαστική του δικαιοδοσία- είχε λάβει «εντολή προστασίας» από τον ίδιο τον Προφήτη Μωάμεθ.
Τόνισε ότι το βυζαντινό μοναστήρι -το οποίο περιλαμβάνει και ένα μικρό τζαμί της εποχής των Φατιμιδών- αποτελεί «σύμβολο ειρήνης μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων και καταφύγιο ελπίδας για έναν κόσμο που σπαράσσεται από συγκρούσεις».
Παρά τη διατήρηση της αμφιλεγόμενης δικαστικής απόφασης, η έντονη διπλωματική κινητικότητα οδήγησε τελικά σε κοινή διακήρυξη Ελλάδας και Αιγύπτου για τη διασφάλιση της ελληνορθόδοξης ταυτότητας και πολιτιστικής κληρονομιάς της Αγίας Αικατερίνης, αναφέρει το BBC.
«Δώρο» ή προσβολή;
Η Αίγυπτος ξεκίνησε το κρατικό Πρόγραμμα Μεγάλης Μεταμόρφωσης (Great Transfiguration Project) το 2021. Το σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή ξενοδοχείων, οικολογικών καταλυμάτων, ενός μεγάλου κέντρου επισκεπτών, καθώς και την επέκταση του μικρού κοντινού αεροδρομίου και την εγκατάσταση τελεφερίκ προς το Όρος Σινά.
Η κυβέρνηση παρουσιάζει την ανάπτυξη ως «δώρο της Αιγύπτου προς όλο τον κόσμο και όλες τις θρησκείες».
«Το έργο θα παρέχει όλες τις τουριστικές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες για τους επισκέπτες, θα προωθήσει την ανάπτυξη της πόλης [της Αγίας Αικατερίνης] και των γύρω περιοχών διατηρώντας τον περιβαλλοντικό, οπτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα της παρθένας φύσης» δήλωσε ο υπουργός Στέγασης Σερίφ Ελ-Σεερμπίνι πέρσι.
Παρότι οι εργασίες φαίνεται να έχουν σταματήσει προσωρινά λόγω οικονομικών προβλημάτων, η πεδιάδα του Ελ-Ράχα με θέα προς το μοναστήρι έχει ήδη μεταμορφωθεί.
Οι επικρίσεις για το σχέδιο
Οι επικριτές του σχεδίου λένε ότι τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής καταστρέφονται.
Το 2023, η Unesco εξέφρασε τις ανησυχίες της και κάλεσε την Αίγυπτο να σταματήσει τις εργασίες, να ελέγξει τον αντίκτυπό τους και να καταρτίσει ένα σχέδιο διατήρησης του τοπίου, όμως αυτό δεν συνέβη.
Τον Ιούλιο, η οργάνωση World Heritage Watch απέστειλε ανοιχτή επιστολή ζητώντας από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco να εντάξει την περιοχή της Αγίας Αικατερίνης στη Λίστα Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο.
Ακτιβιστές απευθύνθηκαν επίσης στον Βασιλιά Κάρολο, ως προστάτη του St Catherine Foundation, το οποίο συγκεντρώνει πόρους για τη διατήρηση και μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς του μοναστηριού, με την πολύτιμη συλλογή αρχαίων χριστιανικών χειρογράφων. Ο Κάρολος έχει χαρακτηρίσει τον τόπο ως «έναν μεγάλο πνευματικό θησαυρό που πρέπει να διατηρηθεί για τις μελλοντικές γενιές»
Το μεγα-πρότζεκτ δεν είναι το πρώτο στην Αίγυπτο που δέχεται επικρίσεις για έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στη μοναδική ιστορία της χώρας.
Ωστόσο, η κυβέρνηση βλέπει τη σειρά αυτών των μεγαλεπήβολων σχεδίων ως κλειδί για την αναζωογόνηση της δοκιμαζόμενης οικονομίας.
Ο πάλαι ποτέ ανθηρός τομέας του τουρισμού στην Αίγυπτο είχε αρχίσει να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19, όταν επλήγη από τον βάναυσο πόλεμο στη Γάζα και ένα νέο κύμα περιφερειακής αστάθειας. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την προσέλκυση 30 εκατομμυρίων επισκεπτών μέχρι το 2028.
Υπό διαδοχικές αιγυπτιακές κυβερνήσεις, η εμπορική ανάπτυξη του Σινά προχωρά χωρίς διαβούλευση με τις τοπκές κοινότητες.
Η κατασκευή των τουριστικών θέρετρων της Ερυθράς Θάλασσας, όπως το Σαρμ Ελ Σέιχ, ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Πολλοί βλέπουν ομοιότητες με όσα συμβαίνουν τώρα στην Αγία Αικατερίνη.
Ο Αιγύπτιος δημοσιογράφος Μοχάνναντ Σάμπρι (Mohannad Sabry) σημειώνει: «Οι Βεδουίνοι ήταν οι άνθρωποι της περιοχής, ήταν οι οδηγοί, οι εργάτες, αυτοί από τους οποίους νοίκιαζαν οι επισκέπτες. Μετά ήρθε ο μαζικός τουρισμός και εκτοπίστηκαν».
Διαβάστε επίσης:
Ισραήλ: Να παραδοθεί η Χαμάς -Τι δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών
