«Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να αποτύχει, οπότε αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη», δήλωσε στο Politico ένας διπλωμάτης από μια χώρα της ΕΕ, ο οποίος, όπως και άλλοι σε αυτό το δημοσίευμα, ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος για να σχολιάσει την εσωτερική κατάσταση μιας άλλης χώρας. «Είναι το κύριο θέμα συζήτησης σε όλες τις συνομιλίες σήμερα».
Και όχι άδικα. Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ηγετικός παράγοντας στην G7, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι, υπό την ηγεσία του Μακρόν, αποτελεί πολιτική δύναμη που καθοδηγεί τις υποθέσεις της ΕΕ, με μοναδικό ανταγωνιστή τη δύναμη της Γερμανίας.
Στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες εξέφρασαν τις προσωπικές τους ανησυχίες ότι η ηγεσία του Εμανουέλ Μακρόν σε διεθνή ζητήματα, όπως η Ουκρανία και η Γάζα, θα αποδυναμωθεί μοιραία. Ορισμένοι ανησυχούσαν ότι ως αποτέλεσμα, ολόκληρη η οικονομία της ευρωζώνης θα μπορούσε σύντομα να βρεθεί σε κίνδυνο.
Ταυτόχρονα, ο Μακρόν προσπαθεί να αποκρούσει την απειλή της ακροδεξιάς Εθνικής Συγκέντρωσης, η οποία προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του δεν κατάφεραν να περάσουν από το κοινοβούλιο μέτρα για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών. Η παρατεταμένη πολιτική αδιέξοδος αυξάνει όλο και περισσότερο την πιθανότητα νέων κοινοβουλευτικών εκλογών πριν από το τέλος του έτους, φέρνοντας επιπλέον μήνες αβεβαιότητας.
Ορισμένοι παρατηρητές εξετάζουν πλέον ακόμη και την πρόωρη παραίτηση του Μακρόν από την προεδρία. Η θητεία του λήγει το 2027.
Κάθε ένα από αυτά τα αποτελέσματα θα άνοιγε τον δρόμο για σημαντικά κέρδη του ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συγκέντρωση της Μαρίν Λεπέν, το οποίο θα μπορούσε να ανατρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και να προκαλέσει κύμα αστάθειας. Κύρια ανησυχία των διπλωματών και των αξιωματούχων της ΕΕ στις εθνικές πρωτεύουσες ήταν ο κίνδυνος για την ευρωζώνη.
Ανησυχία στις αγορές λόγω των εξελίξεων στη Γαλλία
Τη Δευτέρα (06/10), οι επενδυτές στις αγορές της Γαλλίας, και αλλού, αντέδρασαν με ανησυχία στην δραματική κατάρρευση της 14ωρης κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκόρνι. Οι γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα έπεσαν, και το ίδιο το ευρώ αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου. Ο γαλλικός δείκτης αναφοράς CAC 40 έπεσε κατά 1,4%.
«Υπάρχουν ήδη πολλές ανησυχίες για την οικονομία της ευρωζώνης», δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της ευρωζώνης. «Πραγματικά δεν χρειαζόμαστε κάτι τέτοιο».
Εσωτερικά, Γάλλοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους. Ένας από αυτούς δήλωσε ότι, παρά την «πολυπλοκότητα», εξακολουθεί να υπάρχει «πιλότος στο πιλοτήριο» του υπουργείου Οικονομίας και ότι οι αγορές δεν πρέπει να αντιδρούν υπερβολικά. Δεν είναι όμως όλοι πεπεισμένοι.
«Οι προσπάθειες του Προέδρου Μακρόν τα τελευταία οκτώ χρόνια ήταν να δείξει ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις», δήλωσε ο Γκρεγκουάρ Ρος, διευθυντής του προγράμματος για την Ευρώπη και τη Ρωσία στο think tank Chatham House στο Λονδίνο.
«Δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτήν τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής σαφήνειας και επίσης δημοσιονομικής σαφήνειας».
Ξεκίνησαν οι πολιτικές νεκρολογίες για τον Μακρόν
Στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ ήδη γράφουν ιδιωτικά την πολιτική νεκρολογία του Μακρόν. Αφού ανέβηκε στην εξουσία το 2017 και έσπασε τα κατεστημένα της γαλλικής πολιτικής, λένε, τώρα φαίνεται να είναι ένας ηγέτης που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες, του οποίου η επιρροή στις Βρυξέλλες εξασθενεί γρήγορα.
Ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ μίλησε για την «κληρονομιά» του Μακρόν ως ισχυρού στοχαστή που είχε γεννήσει πολλές ιδέες για την προώθηση της αλλαγής στην Ευρώπη και που είχε πείσει άλλους ηγέτες να υιοθετήσουν ορισμένες από αυτές. Η έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας» — να καταστεί η ΕΕ πιο αυτάρκης οικονομικά και στον τομέα της άμυνας — γεννήθηκε πριν από χρόνια στο Παρίσι, σημείωσε ο διπλωμάτης.
Με τον πρόεδρο Τραμπ να απομακρύνει τώρα τις ΗΠΑ από την Ευρώπη, είναι μια ιδέα που έχει ωριμάσει στις Βρυξέλλες. «Δεν υπάρχουν πολλοί ηγέτες που είναι πρόθυμοι και ικανοί να σκέφτονται πέντε ή ακόμα και δύο χρόνια μπροστά», είπε ο διπλωμάτης. «Αυτός ήταν πολύ καλός σε αυτό».
Ο Μακρόν, φυσικά, εξελέγη για να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2027 και, παρά τις εικασίες, δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι θα παραιτηθεί. Αν παραμείνει, ωστόσο, η αναταραχή στο Παρίσι σημαίνει ότι η γαλλική επιρροή στις συζητήσεις και την ανάπτυξη πολιτικών της ΕΕ είναι πιθανό να μειωθεί.
Οι συζητήσεις μεταξύ των υπουργών Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα ήταν πολύ πιο εύκολες για τη Γαλλία, για παράδειγμα, αν μπορούσε να στέλνει σταθερά τον ίδιο υπουργό στις συναντήσεις με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες, είπε ο διπλωμάτης. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενες ανακατατάξεις προσωπικού στο Παρίσι καθιστούν πολύ πιο δύσκολο να επικρατήσει η γαλλική θέση.
Από την άλλη πλευρά, πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν θέσει μια άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας πριν από τις γαλλικές εκλογές του 2027, δεδομένου του κινδύνου ότι η Λεπέν θα μπορούσε να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση, ανέφερε ο ανώτερος αξιωματούχος της ευρωζώνης που αναφέρθηκε παραπάνω.
Απούσα η Γαλλία από τις μεγάλες διεθνείς εξελίξεις
Ο Μακρόν έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την υποστήριξη της Ουκρανίας και της ίδιας της ηπείρου έναντι της Ρωσίας, τόσο προτρέποντας τους ομολόγους του ηγέτες να κάνουν περισσότερα για να εξοπλίσουν την Ευρώπη με δικές της στρατιωτικές δυνατότητες, όσο και συντονίζοντας τις ενέργειες με τους συμμάχους
Η κοινή του πρωτοβουλία με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ για τη συγκρότηση μιας «συμμαχίας των προθύμων» παραμένει η μόνη επιλογή όσον αφορά στην υποστήριξη οποιασδήποτε ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία. «Δεν είναι καλό για την ΕΕ να βρίσκεται σε αναταραχή ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη, ειδικά στην τρέχουσα κατάσταση ασφάλειας», δήλωσε ο ίδιος αξιωματούχος της ευρωζώνης.
Μια ισχυρή «γαλλο-γερμανική μηχανή» — με ισχυρούς ηγέτες που συνεργάζονται στο Παρίσι και το Βερολίνο — θεωρείται παραδοσιακά απαραίτητη για να καταστεί η ΕΕ ισχυρή και αποτελεσματική. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν αυτόν τον στόχο πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί, ακόμη και με έναν νέο ηγέτη στη Γερμανία, τον Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος θεωρείται στις Βρυξέλλες πολύ πιο δυναμικός από τον προκάτοχό του.
Ένας γάλλος αξιωματούχος από το υπουργικό συμβούλιο ενός απερχόμενου υπουργού αναγνώρισε το πρόβλημα. «Αυτό αφήνει τη Γαλλία απούσα σε μια εποχή που η Ρωσία εισβάλλει σε ευρωπαϊκά εδάφη, η Κίνα έχει απίστευτη βιομηχανική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανόητα πράγματα», δήλωσε το άτομο αυτό. «Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείψει. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να δώσει αυτό που έχει να δώσει υπό αυτές τις συνθήκες».
Στη συνέχεια, υπάρχει το ερώτημα του τι ή ποιος θα ακολουθήσει. Εάν ο Μακρόν προκηρύξει νέες εκλογές, η γαλλική ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει, αν και το ποσοστό του RN στις δημοσκοπήσεις παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερό, μεταξύ 30% και 32%, από τις βουλευτικές εκλογές του 2024.
Η ακροδεξιά της Ευρώπης έχει ενθαρρυνθεί από τις δυσκολίες του Μακρόν, ακόμη και πριν από την κατάρρευση της κυβέρνησης τη Δευτέρα. Η Λεπέν, η «νονά» του Εθνικού Συναγερμού, γιόρτασε τη νίκη του δεξιού λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπις στις εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου στην Τσεχική Δημοκρατία και χρησιμοποίησε την κρίση της Δευτέρας για να επαναλάβει τις εκκλήσεις της για νέες εκλογές.
Ο Γκερτ Βίλντερς, ο βετεράνος ακροδεξιός Ολλανδός που κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις τελευταίες εκλογές στην Ολλανδία, προειδοποίησε νωρίτερα φέτος «όλους τους παλιούς ηγέτες», συμπεριλαμβανομένου του Μακρόν: «Ο καιρός σας τελείωσε».
