Στο πλαίσιο της πρόσφατης ανταλλαγής κρατουμένων, η οποία συνδέθηκε με το λεγόμενο «σχέδιο Τραμπ» για την περιοχή, απελευθερώθηκε ο Ναντέρ Σαντάκα, στέλεχος του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), μετά από 21 χρόνια στις ισραηλινές φυλακές.
Η περίπτωση του Σαντάκα είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη, καθώς ανήκει στη θρησκευτική κοινότητα των Σαμαρειτών. Πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες θρησκευτικές ομάδες, που αποσχίσθηκε από τον αρχαίο Ιουδαϊσμό και σήμερα αριθμεί μόλις 800 πιστούς παγκοσμίως, εγκατεστημένους στα περίχωρα της Ναμπλούς (Σαμάρεια) και στην ισραηλινή πόλη Holon.
Οι Σαμαρείτες, γνωστοί από τη βιβλική παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, θεωρούν ως ιερό κέντρο τους, σε αντίθεση με την Ιερουσαλήμ, το Όρος Γεριζίν (Gezirim), το οποίο δεσπόζει σήμερα πάνω από τη Ναμπλούς και τον προσφυγικό καταυλισμό Μπαλάτα.
Η απελευθέρωση του Σαμαρείτη μαχητή υπογραμμίζει την πολυσύνθετη ταυτότητα και τη διαρκή συμμετοχή όλων των παλαιστινιακών κοινοτήτων στον αγώνα ενάντια στην ισραηλινή κατοχή.
Ακολουθεί αναδημοσίευση κειμένου για τον Σαντάκα από το Quds News Network:
«Ο Παλαιστίνιος Ισραηλίτης Σαμαρείτης και πρώην διοικητής των Ταξιαρχιών Άμπου Άλι Μουσταφά, Ναντέρ Σαντάκα, περπάτησε ελεύθερος σήμερα μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες σε ισραηλινά κέντρα κράτησης. Απελευθερώθηκε από τη Χαμάς στην τελευταία συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων με το Ισραήλ, μια συμφωνία που αντάλλαξε 48 αιχμαλώτους Ισραηλινούς στρατιώτες με σχεδόν 2.000 απαχθέντες Παλαιστίνιους.
Ο Σαντάκα, 47 ετών, είναι μια από τις πιο αξιόλογες φυσιογνωμίες στην ιστορία του κινήματος των Παλαιστίνιων κρατουμένων. Γεννημένος στη Ναμπλούς το 1977, μεγάλωσε στο Όρος Γεριζίν, ένα ιερό μέρος για την κοινότητα των Σαμαρειτών, και έγινε γνωστός για την ενοποίηση των βαθιών θρησκευτικών του ριζών με μια ισχυρή παλαιστινιακή εθνική ταυτότητα.
Από το Όρος Γαριζίν στα Πεδία των Μαχών
Ο Ναντέρ Σαντάκα σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αν-Νατζάχ στη Ναμπλούς. Η αγάπη του για το παρελθόν της Παλαιστίνης σύντομα έγινε μέρος της πολιτικής του αφύπνισης. Εντάχθηκε στο Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP) ως φοιτητής-ακτιβιστής, και στη συνέχεια ανήλθε για να γίνει τοπικός διοικητής στην ένοπλη πτέρυγά του, τις Ταξιαρχίες Άμπου Άλι Μουσταφά, κατά τη Δεύτερη Ιντιφάντα.
Γνωστός μεταξύ των συνομηλίκων του για την πειθαρχία και την ευφυΐα του, ο Σαντάκα ηγήθηκε πολλών επιχειρήσεων αντίστασης εναντίον ισραηλινών στρατιωτικών σημείων ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της επιχείρησης στο σημείο ελέγχου Χάμρα στην Κοιλάδα του Ιορδάνη. Το 2004, μετά από διετή καταδίωξη, οι ισραηλινές δυνάμεις τον συνέλαβαν στο στρατόπεδο Άιν κοντά στη Ναμπλούς.
Ένα ισραηλινό στρατιωτικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε έξι φορές ισόβια κάθειρξη και 45 επιπλέον χρόνια, κατηγορώντας τον ότι ηγήθηκε επιχειρήσεων αντίστασης εναντίον Ισραηλινών στρατιωτών. Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης στο διαβόητο κέντρο κράτησης Πετάχ Τίκβα, ο Σαντάκα υπέστη μήνες ψυχολογικών και σωματικών βασανιστηρίων, αλλά αρνήθηκε να ομολογήσει.
«Ο Επαναστάτης Σαμαρείτης»
Η ιστορία του Σαντάκα διαλύει τα ισραηλινά στερεότυπα. Για δεκαετίες, το Ισραήλ παρουσίαζε τη μικροσκοπική παλαιστινιακή κοινότητα των Σαμαρειτών (λιγότεροι από 800 άνθρωποι παγκοσμίως) ως παράδειγμα «ειρηνικής συνύπαρξης» με την κατοχή. Όμως ο Σαντάκα, ένας Παλαιστίνιος Σαμαρείτης που επέλεξε την αντίσταση, ανέτρεψε αυτή την εικόνα.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι τον χαρακτήρισαν «τον κακό Σαμαρείτη», ενώ οι Παλαιστίνιοι τον είδαν ως απόδειξη ότι η εθνική ενότητα υπερβαίνει τα θρησκευτικά όρια. Το Ισραήλ αρνήθηκε επανειλημμένα να τον απελευθερώσει σε προηγούμενες ανταλλαγές κρατουμένων, φοβούμενο ότι η ιστορία του θα ενέπνεε άλλους.
Για την κοινότητά του, ο Σαντάκα έγινε ταυτόχρονα μια εξαίρεση και ένα σύμβολο. Έδειξε ότι ακόμη και ένας άνδρας από μία από τις μικρότερες θρησκευτικές μειονότητες στον κόσμο θα μπορούσε να διαδραματίσει ιστορικό ρόλο στον ευρύτερο παλαιστινιακό αγώνα για ελευθερία.
Ο Στοχαστής Πίσω από τα Κάγκελα
Μέσα στη φυλακή, ο Σαντάκα κέρδισε τη φήμη του «στοχαστή». Μετέτρεψε το κελί του σε αίθουσα διδασκαλίας, δίνοντας διαλέξεις σε συγκρατούμενους για την παλαιστινιακή ιστορία, ταυτότητα και αντίσταση. Έγραψε δοκίμια που κυκλοφορούσαν κρυφά σε παλαιστινιακές εφημερίδες και εκθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προτρέποντας για ενότητα μεταξύ των φατριών και αποκαλώντας την εκπαίδευση «μια μορφή αντίστασης».
Παρά τα χρόνια της απομόνωσης, παρέμεινε αισιόδοξος. Έλεγε συχνά σε άλλους κρατούμενους, «Η ελευθερία δεν είναι δώρο· είναι μια αλήθεια που περιμένει να πραγματωθεί».
Η Χαμάς Απελευθερώνει τον Σαντάκα
Μετά από 21 χρόνια πίσω από τα κάγκελα, το όνομα του Ναντέρ Σαντάκα εμφανίστηκε τελικά στη λίστα της Χαμάς με τους Παλαιστίνιους κρατούμενους που αναμενόταν να απελευθερωθούν στη συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων «Πλημμύρα των Ελεύθερων». Η οικογένειά του στο Όρος Γεριζίν περιέγραψε τη στιγμή ως «ένα θαύμα μετά από ατελείωτη αναμονή».
Ωστόσο, οι ισραηλινές αρχές φέρονται να του έχουν απαγορεύσει να επιστρέψει στο σπίτι του στη Ναμπλούς, σχεδιάζοντας αντ’ αυτού να τον εξορίσουν εκτός της Δυτικής Όχθης, σε μια προσπάθεια να διαγράψουν τη συμβολική του παρουσία.
Η Μικρότερη και Παλαιότερη Πίστη της Παλαιστίνης
Η παλαιστινιακή κοινότητα των Σαμαρειτών είναι μια αρχαία παλαιστινιακή θρησκευτική ομάδα και μία από τις παλαιότερες στην περιοχή. Διαφέρει από άλλες εβραϊκές ομάδες στην πεποίθησή της ότι το Όρος Γεριζίν, και όχι η Ιερουσαλήμ, είναι ο ιερός τόπος. Οι Σαμαρείτες διατηρούν την παλαιότερη γνωστή έκδοση της Τορά, η οποία εκτιμάται ότι είναι περίπου 3.646 εβραϊκά χρόνια, αποτελώντας ένα ουσιαστικό μέρος της ποικιλόμορφης πνευματικής ιστορίας της Παλαιστίνης.
Η Σαμαρείτες είναι η μικρότερη θρησκευτική κοινότητα στον κόσμο. Τα μέλη της εδρεύουν στην κορυφή του Όρους Γεριζίν, επίσης γνωστού ως Όρος Αλ-Τουρ, στην παλαιστινιακή πόλη Ναμπλούς. Οι μελετητές πιστεύουν ότι είναι οι αληθινοί απόγονοι των αρχαίων Ισραηλιτών που ήρθαν στην Αγία Γη μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο και τα σαράντα χρόνια περιπλάνησης στην Έρημο του Σινά. Η λέξη «Σαμαρείτης» σημαίνει «ο φύλακας», και η κοινότητα πιστεύει ότι κατέχει την αρχική Τορά των Ισραηλιτών, αδιαμόρφωτη και αγνή. Απορρίπτουν να χαρακτηριστούν ως Εβραίοι και επιμένουν ότι είναι οι αληθινοί ακόλουθοι του Προφήτη Μωυσή.
Σήμερα, οι Σαμαρείτες αριθμούν περίπου 785 άτομα· περίπου 385 ζουν στο Όρος Γεριζίν, ενώ 400 κατοικούν στην πόλη Χολόν εντός των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών, όπου μετακόμισαν πριν από περισσότερο από έναν αιώνα αναζητώντας καλύτερες οικονομικές συνθήκες. Η κοινότητα διατηρεί στενές σχέσεις με άλλους Παλαιστίνιους στη Ναμπλούς, μοιραζόμενη την ίδια τοπική διάλεκτο, κοινωνικά έθιμα και οικονομικούς δεσμούς.
Οι Σαμαρείτες θεωρούν τους εαυτούς τους αναπόσπαστο μέρος του παλαιστινιακού λαού και απορρίπτουν τον χαρακτηρισμό τους ως Εβραίων. Σε αναγνώριση του καθεστώτος τους, ο αείμνηστος Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ τους παραχώρησε μια έδρα στο Παλαιστινιακό κοινοβούλιο το 1996. Η κοινότητα παρενοχλείται συνέχεια από την ισραηλινή κατοχή, η οποία διαιρεί την κατοικημένη περιοχή τους στο Όρος Γεριζίν σε ζώνες (Α, Β, Γ). Οι ισραηλινές αρχές κλείνουν επίσης τους ιερούς τους τόπους, γνωστούς ως «Το Φρούριο του Κόσμου», και διεξάγουν αρχαιολογικές ανασκαφές εκεί σε μια προσπάθεια να διαγράψουν στοιχεία της ιερότητας του Όρους Γεριζίν για τους αρχικούς Ισραηλίτες και όχι της Ιερουσαλήμ.»
Διαβάστε επίσης:
Γάζα: Η πιο αβέβαιη συμφωνία στην ιστορία του Μεσανατολικού
Συνάντηση Βαρουφάκη με την Υπουργό Εξωτερικών της Παλαιστίνης
