Θάνατοι στη Χούντα - Μια εκδήλωση μνήμης στο Χαλάνδρι

Έχει περάσει μισός αιώνας (και κάτι) από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την πτώση της χούντας κι όμως η ιστορική μνήμη κινδυνεύει να χαθεί. Σε πείσμα των καιρών, με αφορμή την συμπλήρωση 52 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου η οργάνωση μελών του ΣΥΡΙΖΑ Χαλανδρίου διοργανώνει την παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Βεριώνη «ΘΑΝΑΤΟΙ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ Δολοφονίες, αντιδικτατορική δράση, ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974» (εκδόσεις Τόπος). Η πολυετής έρευνα του Δημήτρη Βεριώνη, φωτίζει θανάτους λόγω αντιστασιακής δράσης, «αυτοκτονίες», «ατυχήματα», «εξαφανίσεις» και «ασθένειες». Στο βιβλίο καταγράφονται 247 περιπτώσεις τέτοιων θανάτων, για τους οποίους ευθυνόταν ή κατηγορήθηκε το δικτατορικό καθεστώς και οι συνεργάτες του.

«Η ανάγκη για την έρευνα που γέννησε το βιβλίο «Θάνατοι Στη Χούντα» γεννήθηκε μετά από μια επίσκεψη στον χώρο του ΣΦΕΑ (Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών) πριν πολλά χρόνια. Εκεί, ανάμεσα στις αναρτημένες φωτογραφίες, διαπίστωσα ότι υπήρχαν πολλά πρόσωπα, αλλά και μια λίστα με ονόματα θυμάτων, για τα οποία δε γνώριζα τίποτα. Σύντομα συνειδητοποίησα ότι απουσίαζε οποιαδήποτε σχετική πληροφορία στο διαδίκτυο, πέρα από μια ονομαστική (και με αρκετά λάθη και παραλείψεις) αναφορά στα 88 ονόματα θυμάτων ολόκληρης της επταετίας που είχε δημοσιευθεί παλαιότερα και διαβαζόταν στο Πολυτεχνείο», δήλωσε στο nonpapers.gr o Δημήτρης Βεριώνης. «Ξεκίνησα να ερευνώ και να αντλώ πληροφορίες, ακόμα και μόνο ονομαστικές αναφορές, από κάθε δυνατή πηγή και σιγά σιγά έφτασα και στις μηνύσεις “κατ’ αγνώστων αυτουργών και συμμετόχων” που είχε καταθέσει μετά τη Μεταπολίτευση η δικηγόρος Φιλάνθη Ψυρρή. Σταδιακά, συστηματοποίησα την έρευνα και συμπεριέλαβα σε αυτή όλες τις περιπτώσεις δολοφονιών, θανάτων συνεπεία αντιδικτατορικής δράσης, θανάτων στις εξορίες, εξαφανίσεων, ύποπτων θανάτων, ακόμα και φημολογούμενων θανάτων για τις οποίες ευθυνόταν ή κατηγορήθηκε ότι ευθυνόταν το καθεστώς της χούντας των συνταγματαρχών. Η έρευνα κράτησε μια δεκαετία και περιλαμβάνει εκατοντάδες συνεντεύξεις, φωτογραφίες, βιογραφικά στοιχεία και ό,τι άλλο ήταν δυνατό να βρεθεί ανά περίπτωση. Θα μπορούσα να πω ότι έκανα το βιβλίο που αναζητούσα να διαβάσω για όλα αυτά», πρόσθεσε ο Δημήτρης Βεριώνης.

Ο συγγραφέας έκανε περισσότερες από 250 συνεντεύξεις με οικεία πρόσωπα, συγκέντρωσε 290 φωτογραφίες, έψαξε άγνωστα ή δημοσιευμένα αρχεία και μαρτυρίες για να αποτυπώσει για πρώτη φορά τις ιστορίες των θυμάτων της χούντας, συνολικά και εξατομικευμένα.

«Το βασικό ζήτημα που με απασχολούσε ήταν το δίπολο της μνήμης και της λήθης, της μνήμης που οφείλουμε και της λήθης που έχει επικρατήσει. Οι περισσότερες περιπτώσεις θανάτων που καταγγέλθηκαν ως ύποπτοι αγνοήθηκαν, οι προσπάθειες της Προοδευτικής Ένωσης Μητέρων Ελλάδας (της ένωσης συγγενών των ανθρώπων που είχαν χάσει τη ζωή τους), κυρίως στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, έπεσαν στο κενό και σιγά- σιγά το δημόσιο ενδιαφέρον ατόνησε και οι υποθέσεις αυτές μπήκαν στο αρχείο και ξεχάστηκαν. Οι τότε κυβερνήσεις ήταν απρόθυμες να τα εξετάσουν όλα αυτά, ενώ και η αντιπολίτευση – για άλλους λόγους- ολιγώρησε. Αυτή η απροθυμία και αυτή η ολιγωρία οδήγησαν στη λήθη και σε μια κάπως θολή εικόνα για όσα συνέβησαν. Σήμερα, η λήθη αυτή λειτουργεί ως βολικό υπόστρωμα για τους διάφορους ιστορικούς αναθεωρητές που υπηρετώντας τη δική τους ύποπτη πολιτική ατζέντα επιχειρούν να ξαναγράψουν την Ιστορία στα δικά τους μέτρα, με νοητικά άλματα και κουτοπόνηρα επιχειρήματα», τονίζει στο nonpapers.gr ο Δημήτρης Βεριώνης.

Η εκδήλωση στο Χαλάνδρι, αλλά κυρίως η έρευνα γι αυτούς τους 247 θανάτους (εντός ή εκτός εισαγωγικών) είναι μια προσπάθεια για να δικαιωθεί η μνήμη αυτών των ανθρώπων.

«Θεωρώ πως οφείλουμε να εξετάσουμε όλες αυτές τις περιπτώσεις ανθρώπων που στερήθηκαν τη ζωή τους με -έμμεση ή άμεση, πιθανή ή βέβαιη- ευθύνη της χούντας και των κύκλων της. Οφείλουμε να τιμήσουμε τα θύματα και εάν είναι δυνατό, οι οικογένειές τους να αισθανθούν κάποια δικαίωση. Η έρευνα είναι ανθρωποκεντρική και νομίζω ότι αυτό έλειπε, η κατά περίπτωση εξέταση κάθε υπόθεσης. Ωστόσο, ήταν απαραίτητο όλα αυτά να γίνουν χωρίς να καταγράφεται η προσωπική μου άποψη για τις αμφισβητούμενες περιπτώσεις, αλλά να παρουσιάζονται με νηφαλιότητα και την επιστημονικά απαραίτητη αποστασιοποίηση όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες, για κάθε άνθρωπο, για κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Στο τέλος, νομίζω ότι ο αναγνώστης βγάζει τα συμπεράσματά του και θεωρώ πως φωτίζεται ένα επιπλέον και εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι της Ιστορίας για τον σημερινό και αυριανό ερευνητή ιστορικό. Αλλά, κυρίως και πάνω απ’ όλα, δεν ξεχνάμε τους ανθρώπους που χάθηκαν. Είναι χρέος προς τους ίδιους, τις οικογένειές τους, προς την ίδια την Ιστορία, αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό. Διότι η μνήμη διασώζει και τη δική μας αξιοπρέπεια», δήλωσε ο συγγραφέας.

Με την έρευνα του Δημήτρη Βεριώνη επιστρέφεται στους ανθρώπους αυτό που τους χρωστάει η Ιστορία. Αυτή ήταν η ζωή τους και αυτός ο θάνατός τους.

Η εκδήλωση στο Χαλάνδρι θα γίνει την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, στις 19.30, στη Δημοτική Αίθουσα Χαλανδρίου (Στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου 7).

Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Ομότιμος καθηγητής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Αντώνης Λιοναράκης, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Διονύσης Ελευθεράτος και ο συγγραφέας Δημήτρης Βεριώνης.