Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos σε εννέα χώρες της Δύσης επιβεβαιώνει αυτό που η Αριστερά φωνάζει εδώ και χρόνια: η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως λειτουργεί σήμερα, έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, οι οποίοι διαπιστώνουν ότι το σύστημα εξυπηρετεί όλο και περισσότερο τις ολιγαρχικές ελίτ και όχι τη λαϊκή πλειοψηφία. Τα ευρήματα δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού: η πλειοψηφία των πολιτών αισθάνεται «προδομένη» από τις κυβερνήσεις της και ζητά ριζικές αλλαγές.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης δεν είναι τυχαία, ούτε μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε «ψεύτικες ειδήσεις» ή «εξτρεμισμό» – αν και αυτά αποτελούν συμπτώματα. Η δημοσκόπηση, αλλά και πρόσφατες έρευνες, υπογραμμίζουν τον κεντρικό ρόλο της οικονομικής ανισότητας στην υπονόμευση της δημοκρατίας.
Το σοκαριστικό στοιχείο που παρατίθεται, ότι το πλουσιότερο 1% απέκτησε το 41% του νέου πλούτου από το 2000, ενώ το φτωχότερο 50% είδε τον πλούτο του να αυξάνεται μόλις κατά 1%, δείχνει ποιος πραγματικά επωφελείται από το σημερινό οικονομικό και πολιτικό μοντέλο. Οι χώρες με υψηλή ανισότητα είναι, σύμφωνα με έκθεση που αναφέρεται, επτά φορές πιο πιθανό να βιώσουν δημοκρατική παρακμή. Η δημοκρατία, για να είναι βιώσιμη, πρέπει να προσφέρει πραγματική ποιότητα ζωής και κοινωνική δικαιοσύνη, όπως δηλώνει και πάνω από το 50% των Κροατών ερωτηθέντων.
Το 45% των ερωτηθέντων δηλώνει δυσαρεστημένο με τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας. Σε χώρες όπως η Βρετανία και η Κροατία, μόλις το 23% νιώθει ότι εκπροσωπείται αποτελεσματικά. «Υπάρχει ευρεία ανησυχία για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας, με τους πολίτες να αισθάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται, ιδίως από τις εθνικές τους κυβερνήσεις,» τονίζει ο Gideon Skinner της Ipsos.
Περιπτώσεις όπως η Γαλλία, όπου οι κυβερνήσεις διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς εκλογές, και η συνεχιζόμενη πολιτική κρίση στην Ολλανδία, αποτελούν κραυγαλέα παραδείγματα της αποσύνδεσης των πολιτικών ελίτ από τη λαϊκή βούληση.
Η επιθυμία για «ριζική αλλαγή» που καταγράφεται στη δημοσκόπηση δεν πρέπει να παρερμηνεύεται ως επιθυμία για αυταρχισμό, αλλά ως απαίτηση για ουσιαστική, και όχι προσχηματική, δημοκρατία. Η λύση στα προβλήματα που αναδεικνύονται – διαφθορά, έλλειψη λογοδοσίας, εξτρεμισμός, παραπληροφόρηση – δεν βρίσκεται σε αστυνομικά μέτρα, αλλά στην ανάκτηση της πολιτικής δύναμης από τους πολίτες.
Η επιθυμία για νόμους κατά της διαφθοράς και για προστασία της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης δείχνει ότι ο λαός βλέπει το πρόβλημα στην κορυφή. Επιπλέον, η αναμενόμενη αύξηση της κληρονομούμενης περιουσίας ($70 τρισεκατομμύρια τα επόμενα 10 χρόνια) θα ενισχύσει περαιτέρω τις ανισότητες, καθιστώντας αναγκαία την εφαρμογή προοδευτικών φόρων στον πλούτο και την κληρονομιά.
Η κρίση της δημοκρατίας στη Δύση είναι μια κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και των πολιτικών του εκφραστών. Η απάντηση βρίσκεται στην οικοδόμηση ενός νέου, πιο συμμετοχικού, κοινωνικά δίκαιου μοντέλου που θα αποκαταστήσει τη λαϊκή κυριαρχία και θα αντιμετωπίσει τη ρίζα του προβλήματος: την ολοένα και αυξανόμενη συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας στα χέρια των λίγων.
Διαβάστε επίσης:
Παριζιάνικο ραντεβού Μακρόν και Ζελένσκι μέσα στον Νοέμβριο
Γάζα: 15 σορούς Παλαιστινίων παρέλαβε από το Ισραήλ το νοσοκομείο Νάσερ
Σύγκρουση κυβέρνησης-εκκλησίας στην Αρμενία: Μάχη για την ταυτότητα της χώρας
