Του Σωτήρη Ρούσσου*
Η αμερικανική πρόταση για την ειρήνη στην Ουκρανία είναι μια συνεπής συνέχεια της συνάντησης στην Αλάσκα και των βασικών στοιχείων της ειρήνης που διαμορφώθηκαν μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. Τρία είναι αυτά τα βασικά στοιχεία. Πρώτον, η αρχή «γη για ειρήνη», δηλαδή η ουσιαστική προσάρτηση των ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας στην Ρωσία ακόμη και εδαφών που δεν έχουν καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό με αντάλλαγμα την ειρήνη. Δεύτερον, η ουδετερότητα της Ουκρανίας με την ακύρωση των σχεδίων για επέκταση του ΝΑΤΟ στην χώρα αυτή και της εγκατάστασης νατοϊκών -και αμερικανικών- στρατευμάτων και βάσεων στο έδαφός της. Τρίτον, κέρδη για τις ΗΠΑ από την ανοικοδόμηση με την συμμετοχή αμερικανικών εταιρειών σε αυτήν και την χρηματοδότησή της από μέρος των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων σε δυτικές τράπεζες και από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα βασικά στοιχεία και οι παραδοχές του αμερικανικού σχεδίου για την Ουκρανία
Το σχέδιο βασίζεται σε μια σειρά παραδοχών. Αποδέχεται την ρωσική επιρροή σε ένα μεγάλο μέρος του πρώην σοβιετικού χώρου και θεωρεί θεμιτές τις αξιώσεις ασφάλειας που προβάλει η Μόσχα. Παραδέχεται ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν την ισχύ που είναι αναγκαία για να επηρεάσουν αποφασιστικά τη σύγκρουση και ως εκ τούτου δεν μπορούν να είναι μέρος της ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Ακυρώνεται όλη η συζήτηση περί ανάγκης αλλαγής καθεστώτος στην Ρωσία, η οποία ήταν πολύ έντονη κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν. Όπως έδειξε και η επίσκεψη του Σαουδάραβα διαδόχου στον Λευκό Οίκο οι συζητήσεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν εξοριστεί από την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Τέλος η πρόταση για επενδύσεις στη Ρωσία μέσω ενός κοινού αμερικανο-ρωσικού ταμείου είναι η αρχή της επαναπροσέγγισης των δύο χωρών, η οποία είναι εναρμονισμένη με τη στρατηγική του Τραμπ για σταδιακή αποκοπή της Ρωσίας από την επιρροή του Πεκίνου.
Κάποια ακόμη συμπεράσματα που αφορούν την ευρωπαϊκή ασφάλεια μπορούν να εξαχθούν από την αμερικανική πρωτοβουλία ειρήνης. Πρώτον, βρίσκεται σε εμφανή αντίθεση με τις πολεμικές δηλώσεις ευρωπαίων πολιτικών περί τελευταίου ειρηνικού καλοκαιριού, επικείμενης ρωσικής επίθεσης σε ευρωπαϊκή χώρα και περί αποδοχής φέρετρων. Η διάσταση αυτή υπονομεύει την αξιοπιστία των δηλώσεων αυτών. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι οι δηλώσεις αυτές αποσκοπούν να αποσπάσουν την συναίνεση των κοινωνιών για τις περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες και για τη νέα μεγάλη αναδιανομή πλούτου υπέρ των πολύ πλούσιων που θα γίνει μέσω των 850 δισεκατομμυρίων στις στρατιωτικές δαπάνες. Οι ΗΠΑ αναδεικνύονται ως η πλέον αξιόπιστη εγγυήτρια δύναμη για το μέλλον μιας ακρωτηριασμένης Ουκρανίας.
Το ερώτημα για το αν ο Ζελένσκι θα αποδεχθεί το σχέδιο αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα. Η αποδοχή του σχεδίου θα σημάνει μάλλον το τέλος της προεδρίας του ίσως και της πολιτικής καριέρας του. Άλλωστε το ίδιο το σχέδιο προβλέπει εκλογές στην Ουκρανία εκατό ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας ειρήνης. Είναι επίσης πιθανό να υπογραφεί η συμφωνία αλλά να μην είναι ο Ζελένσκι αυτός που θα την υπογράψει.
*Ο Σωτήρης Ρούσσος είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών
Διαβάστε επίσης:
Ολλανδία: Νέος συναγερμός για drones πάνω από το αεροδρόμιο του Αϊντχόφεν
Μια σιωπή που… φωνάζει, ολοκληρώθηκε η πορεία μνήμης για τα τρανς θύματα στην Αθήνα
Αποκάλυψη Reuters: Οι μυστικές συνομιλίες στο Μαϊάμι για την Ουκρανία
