Η σημερινή μέρα θεωρείται μια από τις πιο σκοτεινές μέρες στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής και κουλτούρας. Στις 8 Δεκεμβρίου 1980, ο Τζον Ουίνστον Λένον –μουσικός, συγγραφέας, και παγκόσμιος αγωνιστής της ειρήνης – δολοφονήθηκε άνανδρα στη Νέα Υόρκη, τερματίζοντας μία ταραχώδη ζωή που καθόρισε την εποχή της.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Τζον Λένον γεννήθηκε στο Λίβερπουλ στις 9 Οκτωβρίου 1940, μια δραματική στιγμή, καθώς η πόλη βρισκόταν υπό τους βομβαρδισμούς της γερμανικής Λουφτβάφε. Έλαβε τα ονόματα Τζον (προς τιμήν του παππού του) και Ουίνστον (προς τιμήν του Γουίνστον Τσόρτσιλ), ο οποίος ήταν τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας. Μετά τον χωρισμό των γονιών του –του ναυτικού Άλφρεντ και της χορεύτριας Τζούλια– ο νεαρός Τζον μεγάλωσε στο σπίτι της αυστηρής αλλά στοργικής θείας του, Μίμι, και του θείου του, Τζορτζ. Παρόλο που δεν ζούσε με τη μητέρα του, τη λάτρευε. Η Τζούλια ήταν αυτή που του χάρισε την πρώτη του κιθάρα το 1957, αναγνωρίζοντας το μουσικό του ταλέντο. Ο θάνατός της σε τροχαίο το 1958 αποτέλεσε ένα ανεξίτηλο τραύμα, ένα γεγονός που τον συνέδεσε ακόμα πιο στενά με τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ, ο οποίος είχε επίσης χάσει τη μητέρα του.
Από το σκιφλ στη «Beatlemania»
Παρά την αδιαφορία του για τα σχολικά μαθήματα, ο Λένον έδειξε ενδιαφέρον για τις Καλές Τέχνες, όπου φοίτησε στο κολέγιο του Λίβερπουλ. Εκεί γνώρισε και την πρώτη του σύζυγο, τη Σίνθια Πάουελ, με την οποία απέκτησε τον γιο του, Τζούλιαν (1963). Η μουσική ήταν το κεντρικό στοιχείο στη ζωή του. Τον Μάρτιο του 1957 ίδρυσε τους Quarrymen, ένα συγκρότημα σκιφλ, ένα είδος folk μουσικής με επιρροές από jazz και blues. Η ιστορική συνάντηση με τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ έγινε στις 6 Ιουλίου 1957 σε μία εκκλησιαστική εκδήλωση. Ο ΜακΚάρτνεϊ εντάχθηκε σύντομα, φέρνοντας μαζί του και τον νεαρό κιθαρίστα Τζορτζ Χάρισον, ο οποίος έδωσε έναν πιο ροκ χαρακτήρα στον ήχο τους. Το 1958 ηχογραφούν το πρώτο τους δίσκο 45 στροφών, με τη σύνθεση Λένον/ΜακΚάρτνεϊ «In Spite of All the Danger». Το 1959, το συγκρότημα μετονομάζεται σε Beatles και ξεκινά τις εμφανίσεις του στο Αμβούργο και στο θρυλικό Cavern Club του Λίβερπουλ.
Η ανακάλυψή τους από τον Μπράιαν Έπσταϊν οδήγησε στην κυκλοφορία του «Love me Do» τον Οκτώβριο του 1962. Οι Beatles εκτοξεύτηκαν στην κορυφή, μετατρέποντας το τρίλεπτο ποπ τραγούδι σε τέχνη. Η επιτυχία τους οφειλόταν στη μοναδική «χημεία» μεταξύ των δύο βασικών τραγουδοποιών: «Στα τραγούδια τους συνδυάζουν τη ρεαλιστική προσέγγιση και την εσωτερικότητα του Λένον, με την αισιόδοξη ματιά και το μελωδικό χάρισμα του ΜακΚάρτνεϊ. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό.»
Το τέλος μιας εποχής και η επανάσταση του «Imagine»
Μετά τον θάνατο του Έπσταϊν, οι σκιές άρχισαν να βαραίνουν. Οι διαφωνίες για τον έλεγχο και η ολοένα και μεγαλύτερη ανάμιξη της Γιόκο Όνο στις υποθέσεις του συγκροτήματος, προκάλεσαν αγανάκτηση στα άλλα μέλη. Η διάλυση των Beatles το 1970 ήταν αναπόφευκτη. Ο Λένον, ήδη από την εποχή των «Σκαθαριών», είχε χαράξει την προσωπική του πορεία με πειραματικούς δίσκους μαζί με τη Γιόκο Όνο και τους Plastic Ono Band. Η σόλο καριέρα του απέκτησε έντονο πολιτικό και κοινωνικό στίγμα. Το 1971, κυκλοφορεί το άλμπουμ Imagine και το ομώνυμο τραγούδι, το οποίο γίνεται η κορυφαία στιγμή της σόλο καριέρας του και ο αδιαμφισβήτητος ύμνος του παγκόσμιου αντιπολεμικού κινήματος.
Στο στόχαστρο του κράτους: Ο αγωνιστής της Ειρήνης
Τον Αύγουστο του 1971, ο Λένον μετακομίζει στη Νέα Υόρκη (δεν θα επιστρέψει ποτέ στην Αγγλία). Σύντομα βρέθηκε στο στόχαστρο του αμερικανικού κράτους και του προέδρου Νίξον, ο οποίος προσπαθούσε να τον απελάσει. Η ενεργή συμμετοχή του στο αντιπολεμικό κίνημα κατά του Πολέμου του Βιετνάμ ήταν «ασυγχώρητη». Με ευφάνταστους τρόπους –όπως τα διάσημα «Bed-In»– ο Λένον προσπαθούσε να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την ειρήνη. Βρισκόταν επίσης υπό την επίθεση ισχυρών εκκλησιαστικών οργανώσεων, οι οποίες δεν είχαν ξεχάσει την αμφιλεγόμενη δήλωσή του το 1966: «Οι Μπιτλς είναι ανώτεροι από τον Θεό». Το 1973 χώρισε από τη Γιόκο και είχε διετή σχέση με τη γραμματέα του Μέι Παγκ. Τον Νοέμβριο του 1974 εμφανίστηκε για τελευταία φορά επί σκηνής, συμμετέχοντας σε μια συναυλία του Έλτον Τζον στη Νέα Υόρκη.
Επιστροφή στην οικογένεια και το κύκνειο άσμα
Το 1975, μετά την επανασύνδεσή του με τη Γιόκο Όνο και τον γάμο τους στο Γιβραλτάρ, γεννήθηκε ο γιος τους, Σον, στις 9 Οκτωβρίου. Ο Λένον αποφάσισε να εγκαταλείψει τη μουσική βιομηχανία για πέντε χρόνια, αφοσιωμένος στην ανατροφή του παιδιού του. Επέστρεψε δυναμικά στη μουσική σκηνή το 1980 με το διπλό άλμπουμ Double Fantasy. Αυτό το άλμπουμ, το οποίο εξέφραζε την ανανεωμένη του ευτυχία και οικογενειακή του γαλήνη, θα αποτελούσε το κύκνειο άσμα της σπουδαίας του καριέρας.
Θανατερός «φύλακας στη σίκαλη»
Το νήμα της ζωής του Τζον Λένον κόπηκε απότομα το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου 1980, έξω από το κτίριο Dakota στο Upper West Side της Νέας Υόρκης. Δράστης ήταν ο Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν, ένας 25χρονος «θαυμαστής» του.
Το απόγευμα, ο Λένον και η Όνο φεύγουν από το Dakota. Έξω, ο Τσάπμαν ζητά από τον Λένον να του υπογράψει ένα αντίγραφο του νέου άλμπουμ Double Fantasy. Ο Λένον, χωρίς προσωπική φρουρά, συμφωνεί, ρωτά αν θέλει κάτι άλλο, και οι δρόμοι τους χωρίζονται προσωρινά. Γύρω στις 10 μ.μ., το ζευγάρι επιστρέφει στο Dakota, έχοντας αποφασίσει να πάνε σπίτι για να βάλουν για ύπνο τον 5χρονο Σον. Ο Τσάπμαν πλησιάζει ξανά τον Λένον, βγάζει ένα πιστόλι και τον πυροβολεί τέσσερις φορές στο στήθος. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Λένον, αιμόφυρτος, είπε «Με πυροβόλησαν» πριν σωριαστεί. Παρά τις προσπάθειες των γιατρών στο νοσοκομείο, ο Λένον υπέκυψε στα τραύματά του.
Ο Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν δεν αντιστάθηκε στη σύλληψη. Παρέμεινε στον τόπο του εγκλήματος διαβάζοντας ατάραχος το μυθιστόρημα «Ο φύλακας στη σίκαλη» του Τζερόμ Ντέιβιντ Σάλιντζερ. Όταν οι αστυνομικοί του πέρασαν χειροπέδες, εκείνος ζήτησε συγγνώμη, λέγοντας: «Λυπάμαι παιδιά, σας κατέστρεψα τη νύχτα». Ο Τσάπμαν, ένας κλειστός χαρακτήρας με ψυχικά προβλήματα, ταυτίστηκε βαθιά με τον Χόλντεν Κόλφιλντ, τον ήρωα του βιβλίου, βλέποντας στο πρόσωπο του Λένον έναν «διαφθορέα της αθωότητας» και υποκριτή. Ομολόγησε πως το έγκλημά του ήταν «εντελώς εγωιστικό», καθώς ήθελε να γίνει διάσημος και να αποκαλύψει την υποκρισία του Λένον, τον οποίο αποκαλούσε «το μεγαλύτερο, πιο ψεύτικο κάθαρμα που έζησε ποτέ». Στο δικαστήριο, ο Τσάπμαν υπέβαλε ένα αντίτυπο του βιβλίου ως δήλωσή του, υπογράφοντας ως «Χόλντεν Κόλφιλντ».
Ο Τζον Λένον έφυγε με έναν τρόπο που είχε προβλέψει ο ίδιος με το μακάβριο χιούμορ που τον διέκρινε: «Να δείτε που θα πάω είτε από αεροπορικό ατύχημα, είτε από σφαίρα κάποιου τρελού θαυμαστή μου». Η κληρονομιά του, ωστόσο, παραμένει αλώβητη, υπενθυμίζοντας σε κάθε γενιά την αξία της φαντασίας, της αγάπης και της ειρήνης.
Διαβάστε επίσης:
Σαν σήμερα: Remember, remember, the 5th of November – Η Συνωμοσία της Πυρίτιδας
