Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) κατέλαβαν το πρωί της Τρίτης τη μεγαλύτερη πετρελαιοπηγή του Σουδάν, στη Χέγκλιγκ, σηματοδοτώντας μια κρίσιμη καμπή στον συνεχιζόμενο πόλεμο της χώρας. Σύμφωνα με μηχανικό που εργάζεται στην εγκατάσταση και μίλησε στο AFP, οι τεχνικές ομάδες προχώρησαν στο άμεσο κλείσιμο της παραγωγής, ενώ οι εργαζόμενοι και ο ίδιος κατέφυγαν στο Νότιο Σουδάν.
Η Χέγκλιγκ δεν αποτελεί μόνο την κεντρικότερη πετρελαϊκή υποδομή του Σουδάν· είναι και το κύριο σημείο επεξεργασίας του πετρελαίου του Νότιου Σουδάν, οι εξαγωγές του οποίου αντιστοιχούν σχεδόν στα συνολικά έσοδα της Τζούμπα. Η προσωρινή παύση λειτουργίας της εγκατάστασης ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρούς κραδασμούς στην εύθραυστη οικονομία της χώρας.
Το κομβικό αυτό πεδίο βρίσκεται στο νότιο άκρο του Κορντοφάν, μια περιοχή γεμάτη χρυσωρυχεία και κρίσιμες υποδομές, που εδώ και μήνες έχει μετατραπεί σε βασικό μέτωπο χρηματοδότησης και στρατηγικού ελέγχου για τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Νέα στρατηγική των ΔΤΥ μετά την πτώση του ελ Φάσερ
Μετά την κατάληψη του τελευταίου προπυργίου του σουδανικού στρατού στο Νταρφούρ —την πόλη ελ Φάσερ— οι ΔΤΥ στρέφουν πλέον το βάρος τους στο Κορντοφάν. Στην εύφορη αυτή περιοχή συγκεντρώνουν δυνάμεις, εντείνοντας επιθέσεις και πιέσεις σε ζώνες πλούσιες σε πετρέλαιο και χρυσό.
Στόχος τους, σύμφωνα με αναλυτές, είναι να σπάσουν την αμυντική γραμμή του στρατού γύρω από το κέντρο της χώρας και να ανοίξουν τον δρόμο προς την πρωτεύουσα Χαρτούμ, καθώς και προς άλλες κρίσιμες πόλεις.
Ωστόσο, η έλλειψη αξιόπιστων επικοινωνιών και οι αντικρουόμενες αναφορές από το πεδίο δυσχεραίνουν την ανεξάρτητη επιβεβαίωση των γεγονότων. Παρά ταύτα, διεθνείς οργανισμοί, τοπικοί αξιωματούχοι και ανθρωπιστικές αποστολές περιγράφουν μια ζοφερή εικόνα με αύξηση επιθέσεων με drones, βομβαρδισμών και μαζικών εκτοπισμών αμάχων.
Γιατί το Κορντοφάν βρίσκεται στο επίκεντρο
Το Κορντοφάν αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στρατηγικούς κόμβους στη σύρραξη. Βρίσκεται ανάμεσα σε περιοχές που ελέγχονται από τον στρατό στα βόρεια, ανατολικά και κεντρικά, και στο Νταρφούρ, το οποίο πλέον βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ΔΤΥ.
Η περιοχή είναι κλειδί για τη μετακίνηση στρατευμάτων και ανεφοδιασμού, ενώ παράγει αραβικό κόμμι, σουσάμι και σόργο, στηρίζοντας σημαντικό μέρος της αγροκτηνοτροφικής οικονομίας του Σουδάν.
Οι αντίπαλες δυνάμεις και οι διεθνείς πτυχές
Ο σουδανικός στρατός, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, έχει αθόρυβη υποστήριξη από την Αίγυπτο και διαθέτει οπλισμό κινέζικης, σοβιετικής, τουρκικής και ιρανικής προέλευσης.
Απέναντί του βρίσκονται οι ΔΤΥ, υπό τον Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκλό (Χεμεντί), που προέρχεται από τις παραστρατιωτικές Τζαντζαουίντ, γνωστές για τη δράση τους στο Νταρφούρ την εποχή του Ομάρ αλ Μπασίρ. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατηγορούνται ότι τους παρέχουν σύγχρονα όπλα και καύσιμα, κάτι που το Άμπου Ντάμπι διαψεύδει.
Σημαντική εξέλιξη υπήρξε και η συμμαχία των ΔΤΥ με το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα Σουδάν–Βορράς (SPLM-N) του Άμπντελ Αζίζ αλ Χίλου, ενισχύοντας την παρουσία τους στα όρη Νούμπα και σε περιοχές του Γαλάζιου Νείλου.
Πολλαπλά μέτωπα και διάλυση των πόλεων
Οι συγκρούσεις μαινόμενες επικεντρώνονται σε πόλεις όπου υπάρχουν στρατώνες του τακτικού στρατού: ελ Ομπέιντ, Καντούγκλι, Ντίλινγκ και Μπαμπανούσα.
Η ελ Ομπέιντ, πρωτεύουσα του Βόρειου Κορντοφάν, βρίσκεται μήνες υπό πολιορκία. Η Μπάρα, πιο βόρεια, επανακαταλήφθηκε πρόσφατα από τον στρατό, ενώ στη Μπαμπανούσα οι ΔΤΥ και ο στρατός διατυπώνουν αντικρουόμενους ισχυρισμούς για τον έλεγχο της πόλης.
Στο Νότιο Κορντοφάν, η Καντούγκλι και η Ντίλινγκ βρίσκονται υπό παρατεταμένη πολιορκία, με χιλιάδες αμάχους να στερούνται τρόφιμα και φάρμακα. Τα όρη Νούμπα υφίστανται κλιμακούμενη πίεση, καθώς ο στρατός επιχειρεί να αποδυναμώσει την κοινή γραμμή ΔΤΥ–SPLM-N.
Ασύλληπτο κόστος για τον άμαχο πληθυσμό
Ο ΟΗΕ επιβεβαίωσε τον Νοέμβριο κατάσταση λιμού στην Καντούγκλι, ενώ η Ντίλινγκ βρίσκεται ένα βήμα πριν την ίδια κατάληξη. Σε ορισμένες περιοχές των Νούμπα ο λιμός είχε ήδη κηρυχθεί από το 2024. Παράλληλα, οι επιθέσεις με drones έχουν εξελιχθεί σε εφιάλτη για τον άμαχο πληθυσμό.
Στις 4 Δεκεμβρίου, πλήγμα που αποδόθηκε στις ΔΤΥ στο Καλόγκι σκότωσε 114 ανθρώπους, ανάμεσά τους 63 παιδιά, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Μια ημέρα νωρίτερα, τουλάχιστον έξι άνθρωποι σκοτώθηκαν στη Νάμα από drone που αποδόθηκε στον στρατό.
Τον Νοέμβριο, δύο ακόμη επιθέσεις —στην Κάουντα και στην ελ Ομπέιντ— προκάλεσαν δεκάδες θύματα, ανάμεσά τους φοιτητές και πενθούντες σε κηδεία.
Από τα τέλη Οκτωβρίου περισσότεροι από 45.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει το Κορντοφάν, σε μια από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμού των τελευταίων μηνών.
Η κατάληψη της Χέγκλιγκ και η διακοπή της παραγωγής πετρελαίου προμηνύουν νέα έκρηξη αστάθειας, όχι μόνο στο Σουδάν αλλά και στο Νότιο Σουδάν, που εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις πετρελαϊκές εξαγωγές. Το Κορντοφάν, για ακόμη μια φορά, αναδεικνύεται στο κέντρο μιας σύγκρουσης που απειλεί να αναδιαμορφώσει τον χάρτη της περιοχής και να βυθίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε ακόμη μεγαλύτερη απόγνωση.
