Υπό την απειλή επιβολής δασμών 30% βρίσκονται οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, καθώς η προθεσμία της 1ης Αυγούστου για επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει χωρίς θετικά σημάδια. Αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση, πλήθος ευρωπαϊκών προϊόντων κινδυνεύουν με επιβάρυνση – με την Ελλάδα να βρίσκεται σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Η αξία των εξαγωγών και η σημασία της αμερικανικής αγοράς
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν το 2024 σε 2,41 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 13,9% σε σχέση με τα 2,12 δισ. ευρώ του 2023. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 4,9% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, επιβεβαιώνοντας τη στρατηγική σημασία της αμερικανικής αγοράς, όχι μόνο λόγω μεγέθους αλλά και καταναλωτικής ισχύος.
Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ Συμεών Διαμαντίδης, οι Αμερικανοί δείχνουν ισχυρή προτίμηση σε ευρωπαϊκά και ελληνικά προϊόντα, κάτι που καθιστά την επικείμενη επιβολή δασμών ιδιαίτερα ανησυχητική.
Αγροδιατροφή και κομπόστα στην πρώτη γραμμή κινδύνου
Το 71% των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ προέρχεται από μόλις 20 προϊόντα, τα οποία αναμένεται να δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα. Πρώτος σε τζίρο είναι ο αγροδιατροφικός τομέας, με εξαγωγές 745 εκατ. ευρώ – δηλαδή περίπου το ένα τρίτο της συνολικής αξίας.
Οι ελιές, το ελαιόλαδο, η φέτα και η κομπόστα ροδάκινο αποτελούν την αιχμή του δόρατος: τα τέσσερα αυτά προϊόντα αγγίζουν τα 380 εκατ. ευρώ σε εξαγωγές. Ακολουθούν τα ποτά και ο καπνός (36 εκατ. ευρώ), τα λίπη ζωικής/φυτικής προέλευσης (77 εκατ. ευρώ), τα πετρελαιοειδή (551,3 εκατ. ευρώ), τα βιομηχανικά είδη (397,6 εκατ. ευρώ) και τα χημικά προϊόντα (131,5 εκατ. ευρώ).
«Οι επιπτώσεις στον τομέα των τροφίμων θα είναι δραματικές, ειδικά για τα ροδάκινα και την κομπόστα, με τις εξαγωγές να υπολογίζονται σε 100 εκατ. ευρώ», προειδοποιεί ο κ. Διαμαντίδης. Σήμερα οι κομπόστες επιβαρύνονται ήδη με δασμό 17% και σε περίπτωση επιπλέον 30%, το τελικό ποσοστό θα φτάσει το 47%, καθιστώντας τα προϊόντα μη ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά. Ο αντίκτυπος θα είναι ισχυρός στη Βόρεια Ελλάδα, όπου εδρεύει η πλειονότητα των σχετικών επιχειρήσεων.
Τα γενόσημα φάρμακα και ο «εχθρός» των 200%
Παρότι το ελληνικό εξαγωγικό αποτύπωμα στα φαρμακευτικά προϊόντα είναι περιορισμένο, η απειλή δασμών έως και 200% στα γενόσημα σκευάσματα, όπως έχει προαναγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ, συντηρεί την ανησυχία στον κλάδο. Η Ιρλανδία θα δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα, καθώς είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας, ωστόσο τυχόν γενικευμένη εφαρμογή του μέτρου δεν αποκλείει επιπτώσεις και στις ελληνικές εξαγωγές.
Σημειώνεται ότι προς το παρόν ισχύει δασμός 10% σε όλες τις ελληνικές εξαγωγές πλην εξαιρέσεων, όπως τα ροδάκινα και τα φαρμακευτικά είδη.
Πλεόνασμα στις σχέσεις, αλλά υπό αίρεση
Παρά τις προκλήσεις, το εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ για το 2024 διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα 250 εκατ. ευρώ υπέρ της Ελλάδας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν ο 5ος σημαντικότερος πελάτης της χώρας μας και 13ος προμηθευτής, με ανοδική πορεία σε σχέση με το 2023.
Ωστόσο, η προοπτική μαζικής επιβολής νέων δασμών θα μπορούσε να ανατρέψει ισορροπίες ετών. Και ενώ το διαπραγματευτικό βάρος ανήκει στην Ε.Ε., η Ελλάδα οφείλει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και να προετοιμάζεται για άμεσες εθνικές παρεμβάσεις σε περίπτωση κλιμάκωσης.
