Νέες προειδοποιήσεις από τη Fitch για την ελληνική οικονομία

Παρά την κυβερνητική προσπάθεια να παρουσιαστεί η αναβάθμιση της Fitch ως απόλυτη επιβεβαίωση «ισχυρής οικονομίας», ο οίκος αξιολόγησης υπενθυμίζει με σαφήνεια ότι πίσω από τους πανηγυρισμούς παραμένουν σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες.

Το μεγάλο έλλειμμα, οι χαμηλές αποταμιεύσεις, η εξάρτηση από εισαγωγές και οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι στις τράπεζες αναδεικνύουν μια οικονομία που απαιτεί πραγματικές μεταρρυθμίσεις, όχι επικοινωνιακή διαχείριση. Με άλλα λόγια, η Fitch αποτυπώνει μια εικόνα πολύ πιο σύνθετη από εκείνη που προβάλλει η κυβέρνηση, φωτίζοντας τα σημεία που εξακολουθούν να κρατούν τη χώρα πίσω, παρά τις αναβαθμίσεις και τις θετικές ενδείξεις.

Το rating των οίκων και η θέση της Ελλάδας

Μια βαθμίδα πάνω από το investment grade διατηρούν την ελληνική αξιολόγηση οι S&P και DBRS, ενώ η Scope αναβάθμισε πρόσφατα τις προοπτικές σε θετικές. Λίγο χαμηλότερα βρίσκεται η Moody’s στο Baa3. Η Fitch είχε χορηγήσει την επενδυτική βαθμίδα τον Δεκέμβριο του 2023 και ενίσχυσε τις προοπτικές τον Μάιο του 2025.

Ωστόσο, πέρα από τα θετικά, ο οίκος καταγράφει και τους βασικούς κινδύνους για την ελληνική οικονομία.

Οι αδυναμίες που επισημαίνει η Fitch

Παρά την πρόοδο, η Fitch υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να φέρει «την κληρονομιά της κρίσης χρέους», με το δημόσιο χρέος να παραμένει υψηλό, αν και σταθερά μειούμενο. Παράλληλα, εντοπίζονται επίμονες εξωτερικές ανισορροπίες, απώλειες παραγωγικού δυναμικού και ενδεχόμενες υποχρεώσεις που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα.

Η Fitch θεωρεί θετικό το ισχυρό κατά κεφαλήν εισόδημα σε σύγκριση με άλλες χώρες BBB, αλλά επιμένει ότι η χώρα αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις που απαιτούν σταθερή διαχείριση.

Η διεθνής ανταγωνιστικότητα και το έλλειμμα

Ο οίκος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο «μεγάλο και επίμονο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών», το οποίο παραμένει γύρω στο 6% του ΑΕΠ – εξαιρετικά υψηλότερο από τον μέσο όρο 0,3% για τις χώρες BBB. Σύμφωνα με τη Fitch, το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης αποτελεί βασική αιτία του προβλήματος, ενώ οι επενδύσεις με υψηλή εισαγωγική εξάρτηση αναμένεται να εντείνουν τις πιέσεις τα επόμενα χρόνια.

«Η συμμετοχή στην Ευρωζώνη μετριάζει τους κινδύνους εξωτερικής χρηματοδότησης», επισημαίνει η Fitch, αναγνωρίζοντας τις θεσμικές δικλίδες ασφαλείας αλλά και τα δομικά ζητήματα ανταγωνιστικότητας.

Οι τράπεζες και ο αναβαλλόμενος φόρος

Παρότι οι συστημικές τράπεζες αναβαθμίστηκαν σε επενδυτική βαθμίδα μέσα στο 2025, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα. Σύμφωνα με τον οίκο, έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες κερδοφορίας, η ποιότητα ενεργητικού και η κεφαλαιακή βάση των τραπεζών. Παράλληλα, η προοπτική ανθεκτικής ανάπτυξης και η ανάκαμψη του λιανεμπορίου ενισχύουν τον κλάδο.

Ωστόσο, η μεγάλη εξάρτηση από τις αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις (DTC), που αποτελούν το 45% του Tier 1, παραμένει σημαντικό ζήτημα. Οι DTC αποτελούν ιδιαιτερότητα της Ελλάδας στην ευρωζώνη και συνιστούν ενδεχόμενη υποχρέωση για το κράτος, παρά τα πρόσφατα σχέδια επιτάχυνσης της απόσβεσής τους.

Επιπλέον, οι κρατικές εγγυήσεις για το πρόγραμμα «Ηρακλής» φτάνουν τα 18 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 8% του ΑΕΠ.

Ζητήματα διακυβέρνησης και ESG

Η Fitch αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα διατηρεί υψηλή βαθμολογία ESG για πολιτική σταθερότητα, κράτος δικαίου και έλεγχο διαφθοράς. Ωστόσο, καταγράφονται και παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν είτε σε αναβάθμιση είτε σε υποβάθμιση.