Η πιθανή αποστολή Τόμαχοκ στην Ουκρανία αναδιαμορφώνει το τρίγωνο Τραμπ – Πούτιν – Ζελένσκι. Τι μπορούν όμως να κάνουν αυτοί οι πύραυλοι και ποια ρωσικά όπλα απειλούν να εξουδετερώσουν ή να απαντήσουν.
Η χθεσινή εξαγγελία Τραμπ για ενδεχόμενη συνάντηση με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη, ένα 24ωρο πριν ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήσει ξανά τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, φέρνει στο προσκήνιο τους Τόμαχοκ ως ένα από τα κρίσιμα διπλωματικά και στρατιωτικά θέματα.
«Η Μόσχα εμφανίστηκε πρόθυμη να επιστρέψει στο τραπέζι του διαλόγου μόλις άκουσε για τους Τόμαχοκ», δήλωσε ο Ζελένσκι, δείχνοντας ότι το ζήτημα έχει μετατραπεί σε κεντρικό μήνυμα ισχύος για όλες τις πλευρές.
Ορισμένοι αναλυτές, όπως ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία Τζον Χερμπστ εκτιμούν ότι «οι Τόμαχοκ δεν είναι ικανότητα που θα κρίνει μόνοι τους το αποτέλεσμα του πολέμου, αλλά θα στείλουν ισχυρό μήνυμα στη Μόσχα» και μάλιστα ένα μήνυμα που μπορεί να ωθήσει διπλωματικές κινήσεις.
Τι είναι οι Τόμαχοκ — τεχνικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες
Οι Τόμαχοκ είναι πύραυλοι κρουζ (cruise missiles) που αναπτύχθηκαν από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970. Αρχικά σχεδιάστηκαν ως φορείς πυρηνικών κεφαλών, αλλά πλέον χρησιμοποιούνται με συμβατικές κεφαλές. Όπως αναφέρουν οι New York Times και η Deutsche Welle, τα βασικά σημεία είναι:
- Εμβέλεια: μέχρι περίπου 600 χλμ (κάποιες παραλλαγές ιστορικά ανέβαιναν μέχρι 2.500 χλμ). Η απόσταση Κιέβου–Μόσχας είναι ~800 χλμ, δηλαδή εντός βεληνεκούς.
- Πτήση χαμηλά: πετούν χαμηλά πάνω από το έδαφος, δυσχεραίνοντας την ανίχνευση από ραντάρ.
- Ταχύτητα: περίπου 880 χλμ/ώρα (~0.7 Mach).
- Ακρίβεια: πολύ υψηλή — ιδανική για πολύ συγκεκριμένους, κρίσιμους στόχους.
- Κεφαλή: συνήθως ισοδύναμη με ~180 κιλά TNT (υπάρχουν και παραλλαγές διασποράς).
- Εκτόξευση: από πλοία, υποβρύχια, αεροσκάφη — και πλέον υπάρχει το χερσαίο σύστημα Typhon για εκτόξευση από έδαφος.
- Διαθεσιμότητα: οι ΗΠΑ διαθέτουν πολλές εκατοντάδες Τόμαχοκ και έχουν μεγάλη εμπειρία χρήσης (περισσότεροι από 2.300 έχουν εκτοξευθεί σε προηγούμενες συγκρούσεις). (πηγές: NYT, DW, Defense Express)
Αυτά τα χαρακτηριστικά εξηγούν γιατί οι Τόμαχοκ θεωρούνται «όπλο πρώτης επιλογής» για το Πεντάγωνο: δίνουν μεγάλη ακρίβεια και βάθος πλήγματος χωρίς ανάγκη για επανδρωμένα αεροσκάφη.
Πώς θα επηρεάσει αυτό το μέτωπο – Οι δυνατές χρήσεις στην Ουκρανία
Αν οι ΗΠΑ παραδώσουν Τόμαχοκ στην Ουκρανία, και αν αυτά εκτοξευτούν από χερσαίους εκτοξευτές Typhon, οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να πλήξουν στρατηγικούς ρωσικούς στόχους βαθιά εντός εδάφους (π.χ. αεροπορικές βάσεις, εργοστάσια drones, κόμβους λογισμικού/ενέργειας) σε αποστάσεις μέχρι και 1.600 χλμ. Αυτό αλλάζει το παράθυρο σχεδιασμού επιθέσεων και αυξάνει το κόστος για τη ρωσική ασφάλεια.
Οι αναλυτές τονίζουν ότι δεν θα πρόκειται για μαγικό «σημείο-αλλαγής» δηλαδή οι Τόμαχοκ από μόνοι τους δεν εξασφαλίζουν νίκη αλλά θα είναι ικανή αποτρεπτική/πιεστική ικανότητα που μπορεί να ωθήσει τη Ρωσία σε διπλωματικές κινήσεις.
Τι όπλα έχει η Ρωσία
Η απάντηση της Μόσχας δεν είναι μονοδιάστατη: το ρωσικό οπλοστάσιο περιλαμβάνει πολυεπίπεδα συστήματα που καθιστούν πολύπλοκη είτε την αδρή χρήση Τόμαχοκ είτε την πλήρη εξουδετέρωσή τους.
S-400 / S-500 – ομπρέλα αεράμυνας
Η Ρωσία έχει αναπτύξει εκτεταμένα τα S-400 και προωθεί το S-500, συστήματα με ικανότητα να ανιχνεύουν και να αντιμετωπίζουν αεροσκάφη, κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους. Αυτά τα συστήματα αυξάνουν σημαντικά το κόστος πρόσβασης στον ρωσικό εναέριο χώρο και καθιστούν απαραίτητες τις λύσεις κορεσμού ή παράκαμψης (πηγές: IISS, NYT).
Τι σημαίνει: Για να επιτύχει πλήγμα με Τόμαχοκ, ο αντίπαλος πρέπει να σχεδιάσει τρόπο παράκαμψης/κορεσμού — κάτι που αυξάνει την πολυπλοκότητα και το κόστος των επιχειρήσεων.
Iskander (9K720)
Τα Iskander είναι βαλλιστικά/αεροβαλλιστικά βλήματα βραχείας έως μεσαίας εμβέλειας με μεγάλο βαθμό ελιγμών και ακρίβειας. Έχουν περιορισμένο παράθυρο αναχαίτισης στο τερματικό στάδιο και θεωρούνται ικανά να χτυπήσουν βάσεις και κόμβους εφοδιασμού.
Kinzhal, Zircon – υπερηχητικά όπλα
Το Kinzhal (αεροεκτοξευόμενο υπερηχητικό) και το Zircon (υπερηχητικός κρουζ/αντιπλοϊκός) μειώνουν το παράθυρο αντίδρασης της άμυνας λόγω ταχύτητας και ευελιξίας.
Kalibr, Kh-101 και άλλοι κρουζ
Τα ρωσικά Kalibr και Kh-101/Kh-55 δίνουν στη Μόσχα ικανότητα πλήγματος σε μεγάλο βάθος, μέχρι και 1.000–2.500 χλμ, ανάλογα την παραλλαγή. Σε συνδυασμό με drones και decoys, μπορούν να υπερφορτώσουν αμυντικά δίκτυα.
Μαζικές ομοβροντίες και drones
Η Ρωσία χρησιμοποιεί συνδυαστικές ομοβροντίες (βαλλιστικά + κρουζ + drones) για να εξαντλεί την άμυνα του αντιπάλου. Αυτή η τακτική έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στο πεδίο μάχης.
Aεροπορία, ναυτικό, πυρηνικά
Η Ρωσία διατηρεί στρατηγικά βομβαρδιστικά (Tu-160, Tu-95), πλοία που εκτοξεύουν Kalibr/Zircon και σημαντικό πυρηνικό οπλοστάσιο — στοιχεία που λειτουργούν και ως πολιτικο-στρατηγική αποτροπή.
Πόσο «κόκκινη γραμμή» είναι οι Τόμαχοκ για την Μόσχα;
Αναλυτές συμφωνούν ότι οι Τόμαχοκ αγγίζουν ευαίσθητα σημεία: στο πολιτικό επίπεδο στέλνουν μήνυμα ισχύος· στο στρατιωτικό, δίνουν στην Ουκρανία δυνατότητα πλήγματος σε στρατηγικές δομές. Η Μόσχα, από την πλευρά της, διαθέτει εργαλεία που μπορούν να απαντήσουν με πλήγματα σε βάθος ή μαζικές ομοβροντίες και ίσως να χρησιμοποιήσουν το πλεονέκτημα των υπερηχητικών και βαλλιστικών συστημάτων τους ως μήνυμα αποτροπής.
Η πιθανή προμήθεια Τόμαχοκ στην Ουκρανία αλλάζει τον χάρτη της στρατηγικής πίεσης: προσφέρει στην Ουκρανία μακρύ χέρι πλήγματος και αυξάνει την πιθανότητα διπλωματικών αντιδράσεων. Η Ρωσία όμως διαθέτει πολλαπλά μέσα (S-400/S-500, Iskander, Kinzhal, Zircon, Kalibr, μαζικές ομοβροντίες με drones) που περιορίζουν την απλότητα της χρήσης αυτών των όπλων και αυξάνουν το κόστος οποιασδήποτε κλιμάκωσης. Το αποτέλεσμα είναι ένα εύθραυστο στρατηγικό παιχνίδι, όπου κάθε βήμα μετριέται σε επίπεδο τεχνικών δυνατοτήτων αλλά κυρίως σε επίπεδο πολιτικής βούλησης.
Πηγές: New York Times, Deutsche Welle (DW), Atlantic Council, IISS, Bulletin of Atomic Scientists, Defense Express.
Διαβάστε επίσης:
Ισχυρή πτώση 2,54% στο Χρηματιστήριο Αθηνών – Υποχωρεί κάτω από τις 2.000 μονάδες
Νέα Αριστερά: Ο πρωτογενής τομέας δεν αντέχει άλλο την αδιαφορία της κυβέρνησης
