Οι αμερικανικές εκλογές πλησιάζουν, με τις δημοσκοπήσεις να προμηνύουν έναν σφιχτό αγώνα μεταξύ Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ για την προεδρία των ΗΠΑ. Πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι στην Ευρώπη εκτιμούν ότι ο πρώην πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων είναι έτοιμος για μία από τις πιο θεαματικές επιστροφές στην πολιτική ιστορία, όπως αναφέρει το Politico.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείουν τις πιθανότητες της Χάρις, ωστόσο, η εκλογή της θα συνιστούσε μια συνέχιση του υπάρχοντος καθεστώτος. Αντίθετα, η νίκη του Τραμπ θα μπορούσε να προκαλέσει έναν «τσουνάμι» πανικού στην Ευρώπη, η οποία προσπαθεί να βρει τον δρόμο της εν μέσω δύο πολέμων στην περιφέρειά της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αντιμετωπίσει μια προεδρία Τραμπ, σημειώνει το Politico, με ορισμένους ηγέτες να υποστηρίζουν ότι η ΕΕ βγήκε ισχυρότερη από αυτή την εμπειρία. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν ότι η επιστροφή του θα μπορούσε να ενθαρρύνει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και να προκαλέσει έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο, καθώς και πολιτικές συγκρούσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.
Η Ευρώπη είναι σε μια κατάσταση αδυναμίας αυτή τη στιγμή, με την οικονομία της να βρίσκεται σε κρίση, και πολλοί θεωρούν ότι ο Τραμπ θα υιοθετούσε μια πιο επιθετική στάση στις διεθνείς συναντήσεις, σε σύγκριση με την περίοδο 2016-2020. «Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν διαφορετική», δήλωσε η Λέσλι Βιντζαμούρι, διευθύντρια προγράμματος ΗΠΑ και Αμερικής στο Chatham House, ένα βρετανικό think tank.
Θα τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία;
Μετά την εκλογή του Τραμπ το 2016, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να «παρηγορηθούν» ότι, ανεξαρτήτως των γεγονότων στις ΗΠΑ, η Ευρώπη ήταν μια περιοχή σταθερότητας, με την καθοδήγηση της ισχυρής Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Τώρα, όμως, η Μέρκελ δεν είναι πλέον στην εξουσία. Ο διάδοχός της, Όλαφ Σολτς, έχει δυσκολίες στη διατήρηση του συνασπισμού του, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει προκλήσεις από τη ραγδαία άνοδο της ακροδεξιάς.
Επιπλέον, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη είναι τεταμένη. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή καταναλώνουν την προσοχή και τους πόρους των δυτικών ηγετών. Χωρίς τη συνεχιζόμενη υποστήριξη από την Ουάσιγκτον, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της Ουκρανίας να αντέξει τις επιθέσεις του Πούτιν.
Στο Λονδίνο, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανησυχεί ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να αποσύρει τη στρατιωτική βοήθεια προς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ή να την συνδέσει με άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες που θα παραχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα. Οι δηλώσεις του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία εντός 24 ωρών αν αναλάβει την εξουσία εξετάζονται σοβαρά και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
«Η βοήθεια θα μπορούσε να σταματήσει ξαφνικά», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ο Πούτιν θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευτεί και να πει ότι θα πάρει το Ντονμπάς, την Κριμαία και μετά θα περιμένει πριν προχωρήσει ξανά».
Η Γαλλία, ανησυχώντας για μια πιθανή κυβέρνηση Τραμπ, προτρέπει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε ο υπουργός Ευρώπης της Γαλλίας, Μπέντζαμιν Χαντάντ.
Ο Χαντάντ υπογράμμισε ότι η Γαλλία θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τις εκλογές στις ΗΠΑ, αλλά επεσήμανε την ανάγκη η Ευρώπη να βρει επειγόντως τρόπους να προσαρμοστεί σε έναν κόσμο όπου η Ουάσιγκτον δεν θα είναι αξιόπιστη. «Η ασφάλεια της Ευρώπης είναι το ζητούμενο», είπε ο Χαντάντ. «Πρέπει να είμαστε ικανοί να στηρίξουμε (σ.σ. τους Ουκρανούς) ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα».
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες – συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας – έχουν αναπτύξει τα στρατεύματά τους τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά, εκτός από την Πολωνία, ελάχιστοι έχουν υλοποιήσει πραγματικά αυτή την ενίσχυση.
Κίνδυνος για εμπορικό πόλεμο
Μια άλλη ανησυχία των Ευρωπαίων είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ για να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στη βιομηχανία. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ αποκάλεσε την ΕΕ «μίνι Κίνα».
Ανώτατοι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν πρόσφατα τους πρεσβευτές της ΕΕ ότι είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε πιθανές εμπορικές συγκρούσεις εάν χρειαστεί.
Στο Λονδίνο, οι κίνδυνοι ενός ανανεωμένου εμπορικού πολέμου επίσης απασχολούν την ομάδα Στάρμερ. Οι Βρετανοί αξιωματούχοι, όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, εξετάζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης εάν ο Τραμπ κερδίσει και αποφασίσει να πραγματοποιήσει τις απειλές του για δασμούς.
Για παράδειγμα, η γερμανική οικονομία, που ήδη αντιμετωπίζει προκλήσεις, θα υποστεί μείωση -0,23% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν λόγω των εμπορικών πολιτικών του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη του London School of Economics (LSE).
Ο πιθανός ανταγωνισμός που θα προκληθεί από έναν εμπορικό πόλεμο θα είχε όχι μόνο οικονομικές συνέπειες. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο έχει παραδοσιακά υπηρέτησει ως ένας από τους πιο κοντινούς συμμάχους της Ουάσιγκτον, αλλά οι πολιτικές εντάσεις έχουν ήδη αρχίσει να εκδηλώνονται.
Οι σχέσεις μεταξύ Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ είναι ήδη τεταμένες.
Η Μέση Ανατολή
Το «παρελθόν» του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι επίσης πηγή ανησυχίας για τους Ευρωπαίους. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, απέρριψε τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, την οποία υποστήριξαν η Γερμανία, η Γαλλία, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα σήμαινε την επιστροφή της πολιτικής της “μέγιστης πίεσης” στο Ιράν, με πιθανές επιθέσεις και στοχευμένες δολοφονίες», σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Αν και η κυβέρνηση θα επιδιώξει να αποκαταστήσει την αποτροπή, ο κίνδυνος μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης θα αυξάνεται».
Οι ευρωπαϊκές συμμαχίες
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα για την ΕΕ είναι η πίεση που θα ασκήσει μια δεύτερη προεδρία Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη.
Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ θεωρείται ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Διαχωρίζει επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, γεγονός που θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τον συντονισμό οποιασδήποτε αντίδρασης σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με το εμπόριο ή την ασφάλεια.
Οι ηγέτες σε Λονδίνο, Βερολίνο και Παρίσι μπορεί να προσπαθήσουν να αντισταθούν στη νίκη του Τραμπ. Ωστόσο, οι αυταρχικοί ηγέτες και οι εκπρόσωποι της σκληρής δεξιάς στην Ευρώπη, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, θα το δουν ως επικύρωση των θέσεών τους.
Ο Όρμπαν έχει συμμετάσχει σε συγκεντρώσεις υπερσυντηρητικών στις ΗΠΑ, όπου κυριαρχούσε ο Τραμπ. Αυτό οδήγησε ορισμένους να υποθέσουν ότι μπορεί να χαρεί και να του στείλει συγχαρητήρια, ακόμα και αν το αποτέλεσμα δεν είναι απολύτως σαφές.
Όσον αφορά τη Μελόνι, οι υποστηρικτές της στη Ρώμη υποστηρίζουν ότι θα ήταν ιδανική θέση για εκείνη να λειτουργήσει ως «σύνδεσμος» του Τραμπ με τους Ευρωπαίους.
Ο Αντρέα Ντι Τζιουζέπε, μέλος του ιταλικού κοινοβουλίου που εκπροσωπεί τους Ιταλούς στη Βόρεια Αμερική και μέλος του κόμματος των Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι, δήλωσε ότι η νίκη του Τραμπ θα ήταν ευπρόσδεκτη από τη Ρώμη.
«Αν ο Πρόεδρος Τραμπ χρειάζεται έναν ενδιάμεσο με την Ευρώπη, ποιος καλύτερος από τη Τζόρτζια Μελόνι;» δήλωσε ο Ντι Τζιουζέπε. «Είναι Τραμπίστρια από την πρώτη ώρα».
Ακόμη και στη Γερμανία, ορισμένοι βλέπουν μια ευκαιρία σε μια νίκη του Τραμπ. Ανώτατα κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ιδιωτικά ότι η κυβέρνηση του καγκελαρίου Σολτς θα είχε περισσότερες πιθανότητες να διαλυθεί αν εκλεγεί η Χάρις.
