Με τις ΗΠΑ να ανακοινώνουν την επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών και τη Ρωσία να απαντά στον Τραμπ πως δεν θα του … χαριστεί, ο πλανήτης βρίσκεται μπροστά σε μία ρελάνς του τρόμου της ολοκληρωτικής καταστροφής… «Τα λουλούδια της Χιροσίμα», ξαναζούν τον τρόμο… Και μαζί τους σύμπασα η ανθρωπότητα…
Ογδόντα χρόνια μετά την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και δεκαετίες μετά την πιο εντατική περίοδο δοκιμών επίγειας ακτινοβολίας, η πυρηνική κρίση στον κόσμο απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει.
Ο εφιάλτης του πυρηνικού ολέθρου ξύπνησε πριν από 80 χρόνια, όταν οι ΗΠΑ έριξαν δύο ατομικές βόμβες στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι βόμβες σκότωσαν ακαριαία περίπου 110.000 ανθρώπους, περισσότερους τα επόμενα χρόνια από την επίδραση της ραδιενέργειες και άνοιξαν την αυλαία του ανταγωνισμού των εξοπλισμών της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, στον οποίο οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση, καθώς και η Βρετανία, η Γαλλία και η Κίνα, ανέπτυξαν ολοένα και πιο ισχυρά πυρηνικά όπλα.
Συνολικά, οι παραπάνω χώρες, διεξήγαγαν περισσότερες από 2.000 δοκιμές μεταξύ 1945 και 1996. Και όπως στην Ιαπωνία, όπου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν από τραυματισμούς και ασθένειες που σχετίζονται με την ακτινοβολία στα χρόνια μετά το 1945, αυτές οι πυρηνικές δοκιμές κατέστρεψαν τις ζωές, την υγεία και τη γη των ανθρώπων που ζούσαν κοντά.
Αργότερα, η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησαν επίσης τις δικές τους δοκιμές, προτού μια σειρά διεθνών συνθηκών τις περιορίσει σχεδόν πλήρως.
Ωστόσο, «δεν είναι πρόβλημα του παρελθόντος», δήλωσε η Τογκζάν Κασένοβα, ερευνήτρια στο Carnegie Endowment for International Peace που μελετά την πυρηνική πολιτική. Αν και αυτά τα πυρηνικά όπλα πυροδοτήθηκαν πριν από δεκαετίες, «πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πληρώνουν το τίμημα», δήλωσε στο CNN.
Οι προηγούμενες πυρηνικές δυνάμεις δοκίμασαν τις βόμβες τους σε μέρη που θεωρούσαν απομακρυσμένα και αραιοκατοικημένα, συχνά σε εδάφη που είχαν αποικίσει, μακριά από τα δικά τους μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα.
«Οι προτεραιότητές τους ήταν τέτοιες που πίστευαν ότι οι δοκιμές ήταν απολύτως απαραίτητες για λόγους εθνικής ασφάλειας και αν το θεωρήσετε αυτό ως απόλυτη αλήθεια και όλα τα άλλα είναι ένα είδος “ποιος ξέρει, δεν ξέρουμε, μάλλον θα είναι καλά”, είναι πολύ εύκολο να βρεθείτε σε μια κατάσταση όπου η προεπιλεγμένη αντίδρασή σας είναι να το κάνετε», δήλωσε στο CNN ο Άλεξ Γουέλερσταϊν, αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Στίβενς στο Νιου Τζέρσεϊ.
Οι ΗΠΑ διεξήγαγαν τις πυρηνικές τους δοκιμές κυρίως στη Νεβάδα και τα Νησιά Μάρσαλ, στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό, η Σοβιετική Ένωση στο Καζακστάν και στο αρχιπέλαγος Νόβαγια Ζεμλi;a στον Αρκτικό Ωκεανό, το Ηνωμένο Βασίλειο στην Αυστραλία και την ατόλη του Ειρηνικού Κιριτιμάτι, παλαιότερα γνωστή ως Νήσος των Χριστουγέννων, η Γαλλία στην Αλγερία και τη Γαλλική Πολυνησία και η Κίνα στο Λοπ Νουρ, μια απομακρυσμένη ερημική τοποθεσία στη δυτική επαρχία Ξιντζιάνγκ.
Η άλλοτε Σοβιετική Ένωση δοκίμασε περισσότερες από 450 βόμβες στο πεδίο δοκιμών Σεμιπαλατίνσκ στο Καζακστάν από το 1949 έως το 1989, σε άκρως απόρρητες πόλεις, κατασκευασμένες για πυρηνικές δοκιμές. Οι κάτοικοι της περιοχής «δεν γνώριζαν πραγματικά την πλήρη έκτασή του», δήλωσε στο CNN η Αϊγκερίμ Σεϊτένοβα, ειδικ;h σε θέματα πυρηνικής δικαιοσύνης και ισότητας των φύλων, η οποία συνίδρυσε τον Συνασπισμό Qazaq Nuclear Frontline.
Τι σημαίνει ξεκινούν οι πυρηνικές δοκιμές;
Η κατανόηση του πλήρους αντίκτυπου των πυρηνικών δοκιμών είναι δύσκολη, αμφισβητείται και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, δεδομένης της δυσκολίας να αποδοθούν προβλήματα υγείας σε οποιαδήποτε αιτία και να αξιολογηθούν οι ευρύτερες κοινωνικές συνέπειες για τις κοινότητες.
Διάφορες μελέτες έχουν προσπαθήσει να μετρήσουν αυτές τις επιπτώσεις, συχνά παράγοντας αποτελέσματα που περιέχουν μεγάλες αβεβαιότητες.
- Μια μελέτη που διεξήχθη από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) το 1997 εκτίμησε ότι οι υπέργειες δοκιμές πυρηνικών όπλων στη Νεβάδα μεταξύ 1951 και 1962 θα είχαν προκαλέσει μεταξύ 11.300 και 212.000 επιπλέον κρούσματα καρκίνου του θυρεοειδούς. Μια μεταγενέστερη ανασκόπηση των ευρημάτων της κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο μεγαλύτερος από τους παραπάνω αριθμούς, είναι μικρότερος από την πραγματικότητα.
- Μελέτες που διεξήχθησαν στην περιοχή γύρω από το πεδίο δοκιμών Σεμιπαλατίνσκ διαπίστωσαν ότι τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο και τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας κατά την πιο εντατική περίοδο πυρηνικών δοκιμών, από το 1949 έως το 1962, ήταν υψηλότερα από ό,τι αλλού στο Καζακστάν.
- Η Κασένοβα είπε ότι όταν επιστρέφει στην περιοχή, συναντά παιδιά που είναι απόγονοι τέταρτης ή πέμπτης γενιάς όσων έζησαν εκείνη την περίοδο και έχουν προβλήματα υγείας που αποδίδουν στην πυρηνική μόλυνση.
- Μια άλλη μελέτη του NCI που διεξήχθη στα Νησιά Μάρσαλ έδειξε ότι μεταξύ 0,4% και 3,4% των καρκίνων μεταξύ των κατοίκων των Νήσων Μάρσαλ που ζούσαν εκεί μεταξύ 1948 και 1970 μπορεί να προκλήθηκαν από έκθεση σε ακτινοβολία. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 28% έως 69% για τους 82 ανθρώπους που ζουν στις ατόλες Rongelap και Ailinginae, στους οποίους έπεσε ραδιενεργό νέφος σαν χιόνι μετά από μια δοκιμή του 1954 με την κωδική ονομασία Castle Bravo.
Ισοδύναμο με 7.232 βόμβες της Χιροσίμα
Εκτός από το ότι επηρέασαν την υγεία των ανθρώπων, αυτές οι δοκιμές είχαν σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Μεταξύ 1946 και 1958, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν 67 γνωστές πυρηνικές δοκιμές στα Νησιά Μάρσαλ, οι οποίες είχαν συνολική εκρηκτική ισχύ ισοδύναμη με 7.232 βόμβες της Χιροσίμα.
Οι ΗΠΑ μετέφεραν τους κατοίκους των Νήσων Μάρσαλ που ζούσαν στις ή κοντά στις ατόλες που χρησιμοποιούνταν ως πεδία δοκιμών και ορισμένοι δεν έχουν ακόμη επιστρέψει στην πατρίδα τους, παρά τις προσπάθειες που έγιναν στις δεκαετίες του 1970 και του 1980.
Χιλιάδες κάτοικοι των Νήσων Μάρσαλ ζουν τώρα στο Σπρίνγκντεϊλ του Αρκάνσας, όπου διατηρούν τον πολιτισμό του λαού τους, καθώς και σε μικρότερες κοινότητες στην Οκλαχόμα, το Κάνσας και το Μιζούρι.
Πέντε νησιά καταστράφηκαν εν μέρει ή ολοσχερώς και τμήματα των Νήσων Μάρσαλ «εξακολουθούν να είναι μολυσμένα» σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, δήλωσε η Ιβάνα Νίκολιτς Χιουζ, η οποία είναι μέλος μιας ερευνητικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια που διερευνά τα επίπεδα ραδιενέργειας εκεί.
Ορισμένα ραδιενεργά ισότοπα συγκεντρώνονται σε πηγές τροφίμων, εξήγησε η Hughes στο CNN, επικαλούμενη τη διαδικασία της «βιοσυσσώρευσης».
«Βρήκαμε πολύ υψηλές τιμές ενός ισοτόπου που ονομάζεται Καίσιο-137 στα τρόφιμα, και αυτό το ισότοπο είναι χημικά παρόμοιο με το κάλιο», είπε. «Επειδή τα φυτά συνεχίζουν να λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από το έδαφος, θα βιοσυσσωρευτούν». Τα καβούρια καρύδας που ζουν στα νησιά «τρώνε πολλές καρύδες, οπότε η ομάδα μπόρεσε κυριολεκτικά να στρέψει έναν ανιχνευτή ακτινοβολίας σε ένα καβούρι καρύδας, και αυτό έδινε υψηλές (ενδείξεις)», είπε.
«Το έδαφος έχει κάποια ποσότητα, οι καρύδες τη συγκεντρώνουν ακόμη περισσότερο, και στη συνέχεια το καβούρι καρύδας τη συγκεντρώνει ακόμη περισσότερο. Αυτό θα συνέβαινε αν οι άνθρωποι ήταν εκεί σε αυτό το νησί, τρώγοντας τοπικά τρόφιμα σε τακτική βάση».
Οι ΗΠΑ πράγματι καθάρισαν ορισμένα μέρη των Νήσων Μάρσαλ και, όπου το έκαναν, ο Χιουζ είπε ότι οι ερευνητές «δεν βρήκαν στοιχεία μόλυνσης εκεί σήμερα». Αλλά κατά την κατασκευή της υποδομής που απαιτείται για πυρηνικές δοκιμές και στις επακόλουθες προσπάθειες καθαρισμού, οι ΗΠΑ κατέστρεψαν τη βλάστηση με μπουλντόζες, αλλάζοντας τα τοπικά οικοσυστήματα.
Μεγάλο μέρος των αποβλήτων απορρίφθηκε στην ατόλη Ενεγουετάκ σε έναν κρατήρα καλυμμένο με τσιμέντο.
Η Εθνική Επιτροπή Πυρηνικών των Νήσων Μάρσαλ και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την ασφάλειά του.
Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ δήλωσε σε έκθεση του Αυγούστου 2024 ότι τα τρέχοντα προγράμματα παρακολούθησης δείχνουν ότι «δεν υπάρχει πιθανότητα αυξημένων κινδύνων για την υγεία των κατοίκων στην ατόλη Ενεγουετάκ από τρέχουσες ή μελλοντικές συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης μιας υποθετικής βλάβης του Θόλου Ρουνίτ». Το Υπουργείο Ενέργειας δεν έχει ακόμη απαντήσει στο αίτημα του CNN για σχολιασμό.
Μια συνεχής αναμέτρηση
Καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πυρηνικών δοκιμών αναγνωρίζονται ολοένα και περισσότερο, έχουν αρχίσει να δίνονται αποζημιώσεις, το επίπεδο των οποίων ποικίλλει από τόπο σε τόπο.
Τα Νησιά Μάρσαλ έχουν λάβει αποζημιώσεις από τις ΗΠΑ, αλλά λένε ότι αυτές είναι ελάχιστες σε σχέση με την πραγματική κλίμακα των ζημιών.
Οι αρχές του Καζακστάν συμπεριέλαβαν 1,2 εκατομμύρια άτομα στο πρόγραμμα αποζημιώσεών τους, σύμφωνα με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.
Στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 27.000 άνθρωποι έχουν λάβει περισσότερα από 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές από τον Νόμο περί Αποζημίωσης Έκθεσης σε Ακτινοβολία (RECA), ο οποίος θεσπίστηκε το 1990 και παρατάθηκε τον περασμένο μήνα, αν και η δικηγόρος Μαίρη Ντίκσον δήλωσε ότι η συλλογή των 50 ετών αρχείων που είναι απαραίτητα για την υποβολή αξίωσης είναι δύσκολη.
Μόλις το 2010 η Γαλλία αναγνώρισε μια σύνδεση μεταξύ των δοκιμών της και των προβλημάτων υγείας των Αλγερινών και των Γαλλοπολυνησίων που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία, και μόλις το 2021 περίπου οι μισοί από αυτούς τους αιτούντες έλαβαν αποζημίωση.
Το 2021, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν ζήτησε συγγνώμη από τους Γαλλοπολυνησιακούς για τις συνέπειες των πυρηνικών δοκιμών, ενώ παραδέχτηκε ότι οι δοκιμές «δεν ήταν καθαρές» και λέγοντας ότι η Γαλλία έχει «χρέος» στην νησιωτική περιοχή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δίνει εντολή στους βετεράνους πυρηνικών δοκιμών να υποβάλουν αίτηση για αποζημίωση στο πλαίσιο ενός γενικού συστήματος συντάξεων πολέμου, αλλά οι οργανώσεις βετεράνων εξακολουθούν να ζητούν από τους πρώην στρατιωτικούς, καθώς και τα παιδιά και τα εγγόνια τους, να λάβουν συγκεκριμένη αποζημίωση. Λένε ότι έχουν υποστεί προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα της συμμετοχής τους σε επιχειρήσεις πυρηνικών δοκιμών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας δήλωσε στο CNN ότι το υπουργείο «έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με τους βετεράνους πυρηνικών δοκιμών και να ακούσει τις ανησυχίες τους» και ότι η εργασία «εξέτασης ανεπίλυτων ερωτημάτων σχετικά με τα ιατρικά αρχεία» βρίσκεται σε εξέλιξη.
Διαβάστε επίσης:
Άγνωστος στρατιώτης: «Αντί να καθαρίσουμε τις πλάκες θα τις αντικαταστήσουμε»!
Λειψυδρία: Σε ιστορικό χαμηλό 10ετίας η στάθμη του νερού – Τι θα γίνει με τα τιμολόγια της ΕΥΔΑΠ
Δίκη Τεμπών: Η νέα αναβολή προκαλεί την οργή των συγγενών
