Η αυξημένη χρήση ελαίων από σπόρους – όπως κανόλα και σόγια – βρίσκεται στο επίκεντρο σφοδρής διαμάχης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο υπουργός Υγείας Robert F. Kennedy Jr. χαρακτήρισε τα σπορέλαια «ένα από τα πιο ανθυγιεινά συστατικά στα τρόφιμα», καλώντας ρυθμιστικές αρχές και εταιρείες να κινηθούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τι λένε οι υποστηρικτές τους
Η πλειοψηφία των διατροφολόγων επισημαίνει ότι τα σπορέλαια περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά, απαραίτητα για τον οργανισμό, και πως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να τα συνδέουν με την αύξηση των χρόνιων ασθενειών. «Τα σπορέλαια είναι πραγματικά υγιεινά τρόφιμα», λέει ο Δρ. Dariush Mozaffarian του Πανεπιστημίου Tufts, υπογραμμίζοντας ότι μειώνουν την «κακή» χοληστερόλη και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Η ανησυχία για τα ωμέγα-6
Οι επικριτές ανησυχούν ότι η υπερκατανάλωση ωμέγα-6 λιπαρών – σε βάρος των ωμέγα-3 – προκαλεί φλεγμονές και σχετίζεται με χρόνιες παθήσεις. Αν και μελέτες σε ποντίκια ενισχύουν αυτή την υπόθεση, οι μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες σε ανθρώπους δεν την επιβεβαιώνουν.
Τα ζητήματα της επεξεργασίας
Άλλο επίμαχο θέμα είναι η βιομηχανική επεξεργασία με χημικά όπως το εξάνιο. Αν και τα ίχνη που μένουν στα έλαια θεωρούνται μικρά, δεν υπάρχει σαφής εικόνα για την επίδρασή τους στην υγεία. Επιπλέον, τα σπορέλαια είναι πιο ευάλωτα στην οξείδωση σε σύγκριση με το ελαιόλαδο, κάτι που εντείνεται με το τηγάνισμα ή την επαναχρησιμοποίησή τους σε εστιατόρια.
Η θέση των ειδικών
Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι τα σπορέλαια δεν είναι από μόνα τους «ένοχα», αλλά συνδέονται με την υπερκατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων. Η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας συνιστά τα ωμέγα-6 να περιορίζονται στο 5-10% των ημερήσιων θερμίδων, δηλαδή 11-22 γραμμάρια την ημέρα.
Η επιστημονική κοινότητα δείχνει να συγκλίνει στο ότι η ισορροπία είναι το κλειδί: τα σπορέλαια μπορούν να είναι μέρος μιας υγιεινής διατροφής, αρκεί να συνδυάζονται με αρκετά ωμέγα-3 και να αποφεύγεται η υπερβολική χρήση τους στο τηγάνισμα.
