Μια αποπνικτική μεσημεριανή Τρίτη του Ιουλίου του 1992, η καρδιά της Αθήνας μετατράπηκε σε πεδίο πολέμου. Η Ελλάδα συγκλονίζεται από την πρώτη τρομοκρατική επίθεση της 17 Νοέμβρη κατά εν ενεργεία υπουργού, με στόχο τον Γιάννη Παλαιοκρασσά, υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Αν και ο στόχος δεν επλήγη, ένα 22χρονο παιδί, ο φοιτητής Θάνος Αξαρλιάν, σκοτώθηκε ακαριαία. Η φρικτή εκείνη μέρα χαράχτηκε στη συλλογική μνήμη και σηματοδότησε την αρχή της απομόνωσης της τρομοκρατικής οργάνωσης από την κοινωνία.
Ο στόχος: Ο «αρχιτέκτονας» της φορολογικής πολιτικής
Η 17Ν επέλεξε για στόχο της τον Γιάννη Παλαιοκρασσά, τον άνθρωπο πίσω από την οικονομική και φορολογική πολιτική της κυβέρνησης. Για πρώτη φορά τα πυρά της οργάνωσης στρέφονταν σε νυν μέλος του υπουργικού συμβουλίου. Είχαν προηγηθεί δύο ακόμα επιθέσεις κατά πολιτικών: η αποτυχημένη απόπειρα κατά του Γεωργίου Πέτσου (1989) και η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη τον ίδιο χρόνο.
Η επίθεση στο κέντρο της Αθήνας
Η ρουκέτα εκτοξεύθηκε από πρώτο όροφο κτηρίου στη Βουλής 14, στη συμβολή με την Καραγεώργη Σερβίας, σε μια περιοχή γεμάτη κόσμο και αστυνομία. Ήταν 16:10 το απόγευμα, όταν ο υπουργός, μαζί με τη σύζυγό του και τον οδηγό του, επιβιβάστηκε στο θωρακισμένο αυτοκίνητο του υπουργείου. Τη στιγμή που το όχημα έστριβε στην Καραγεώργη Σερβίας, η ρουκέτα εκτοξεύθηκε από απόσταση 20–30 μέτρων.
Η βολή αστόχησε: το βλήμα χτύπησε το οδόστρωμα, δημιουργώντας κρατήρα ενός μέτρου. Ο Παλαιοκρασσάς τραυματίστηκε ελαφρά, η σύζυγός του και ο οδηγός του σώθηκαν. Ο Θάνος Αξαρλιάν, που περνούσε εκείνη την ώρα, σκοτώθηκε ακαριαία από τα θραύσματα, ενώ πέντε ακόμη πολίτες τραυματίστηκαν και καταστήματα υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Σοκ και καταδίκη από όλο το πολιτικό φάσμα
Η επίθεση καταδικάστηκε από το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας. Το ΠΑΣΟΚ πρότεινε συνεργασία με την κυβέρνηση Μητσοτάκη για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και, παρά τις επιφυλάξεις, η κυβέρνηση αποδέχθηκε την πρόταση. Συστάθηκε ειδική επιτροπή για την αναδιάρθρωση της Αντιτρομοκρατικής, ενώ λίγες ώρες μετά την επίθεση η 17Ν ανέλαβε την ευθύνη με τηλεφώνημα στην “Ελευθεροτυπία”, εκφράζοντας τη «λύπη» της για τον θάνατο του φοιτητή και αποδίδοντας την ευθύνη στην καθυστέρηση του ασθενοφόρου.
Η μητέρα που συγχώρησε τους δολοφόνους
Η μητέρα του Θάνου Αξαρλιάν, μέσα στον σπαραγμό της, βρήκε τη δύναμη να συγχωρήσει:
«Φτάνει ο γιος μου να είναι το τελευταίο θύμα».
Η συγκλονιστική αυτή δήλωση επηρέασε βαθιά την κοινωνία. Ο θάνατος του Θάνου σηματοδότησε τη ρήξη μεταξύ της οργάνωσης και της κοινωνικής ανοχής που επιδίωκε να αποσπάσει. Για πρώτη φορά, η δράση της αμφισβητήθηκε τόσο έντονα.
Δέκα χρόνια σιωπής – Η εξιχνίαση το 2002
Οι έρευνες παρέμειναν στο σκοτάδι για δέκα χρόνια, μέχρι το 2002, οπότε και εξαρθρώθηκε η 17 Νοέμβρη. Τότε αποκαλύφθηκε ότι φυσικός αυτουργός της επίθεσης ήταν ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ενώ ηθικός αυτουργός ήταν ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Ως συνεργοί καταδικάστηκαν οι Χριστόδουλος και Σάββας Ξηρός, Βασίλης Τζωρτζάτος και Κώστας Τέλιος.
Η δολοφονία του Θάνου Αξαρλιάν δεν ήταν απλώς ένα ακόμη τρομοκρατικό χτύπημα. Ήταν η ρωγμή στον μύθο της 17Ν. Από εκείνο το σημείο κι έπειτα, η ελληνική κοινωνία δεν συγχώρεσε ποτέ ξανά το «τιμωρό» προσωπείο της ένοπλης βίας.
