Μια βαθιά ριζωμένη παρανόηση για τη μετανάστευση φαίνεται να κυριαρχεί στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Σύμφωνα με νέα διακρατική δημοσκόπηση, μεγάλα τμήματα των πολιτών πιστεύουν ότι οι περισσότεροι μετανάστες διαμένουν παράνομα στις χώρες τους, την ώρα που τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν το αντίθετο. Η εσφαλμένη αυτή αντίληψη συνοδεύεται από έντονη κοινωνική πίεση για περιορισμό της μετανάστευσης και αυστηρότερα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των απελάσεων.
Η εικόνα της «παρανομίας» στη συνείδηση των πολιτών
Η έρευνα της YouGov, που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πολωνία, καταγράφει ότι ποσοστά από 44% έως 60% των ερωτηθέντων θεωρούν πως στη χώρα τους διαμένουν «πολλοί» ή «κάπως περισσότεροι» μετανάστες παράνομα σε σύγκριση με εκείνους που βρίσκονται νόμιμα. Η αντίληψη αυτή επικρατεί ως πλειοψηφική ή σχεδόν πλειοψηφική στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Ωστόσο, τα πραγματικά στοιχεία σκιαγραφούν μια διαφορετική εικόνα. Εκτιμήσεις για τον αριθμό των ανθρώπων που διαμένουν παράνομα είναι σαφώς χαμηλότερες από τα επίσημα δεδομένα για τον συνολικό πληθυσμό μεταναστών. Χαρακτηριστικό είναι ότι μελέτη του 2023 έδειξε πως μόνο το 21% των μεταναστών στη Γαλλία είχε υπάρξει σε κάποιο στάδιο της ζωής του χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.
Η περίπτωση της Πολωνίας και ο διχασμός της κοινής γνώμης
Η Πολωνία αποτέλεσε εξαίρεση ως η μόνη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης που συμπεριλήφθηκε στη δημοσκόπηση. Εκεί, οι απόψεις εμφανίζονται πιο διχασμένες. Το 36% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι παράνομοι μετανάστες είναι περισσότεροι από τους νόμιμους, ενώ το 28% θεωρεί το αντίθετο. Ένα επιπλέον 22% εκτιμά ότι τα ποσοστά είναι περίπου ίσα, στοιχείο που δείχνει μεγαλύτερη αβεβαιότητα ή λιγότερο παγιωμένες απόψεις.
Ισχυρή αντίθεση στην αύξηση της μετανάστευσης
Πέρα από τις αντιλήψεις περί παρανομίας, η έρευνα καταγράφει σαφή και εκτεταμένη αντίθεση σε οποιαδήποτε αύξηση της μετανάστευσης. Πλειοψηφίες ή σχεδόν πλειοψηφίες σε όλες τις χώρες, από 49% στην Πολωνία έως 60% στη Γερμανία, τάσσονται υπέρ μιας «μεγάλης μείωσης» του αριθμού των μεταναστών που επιτρέπεται να εισέρχονται στη χώρα τους, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι κάποιοι θα συνεχίσουν να γίνονται δεκτοί.
Παράλληλα, περίπου οι μισοί πολίτες σε κάθε χώρα δηλώνουν ότι θα υποστήριζαν ένα πλήρες «πάγωμα» των νέων αφίξεων, σε συνδυασμό με την αποχώρηση μεγάλου αριθμού μεταναστών που έφτασαν πρόσφατα. Αντίστοιχα, ποσοστά 64% έως 82% αντιτίθενται ρητά σε οποιαδήποτε σημαντική αύξηση των εισροών, ενώ η διατήρηση της μετανάστευσης στα σημερινά επίπεδα βρίσκει περιορισμένη αποδοχή, κυρίως μόνο στην Πολωνία και τη Δανία.
Ποιοι θεωρούνται «υποψήφιοι» για απέλαση
Όταν η συζήτηση στρέφεται στο ποιοι μετανάστες θα έπρεπε να υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, οι απαντήσεις αποκτούν πιο συγκεκριμένο χαρακτήρα. Όσοι τάσσονται υπέρ των απελάσεων στοχεύουν κυρίως ομάδες που θεωρούν ότι «παραβίασαν τους κανόνες». Σε αυτές περιλαμβάνονται άτομα που πιστεύεται ότι ήρθαν για να διεκδικήσουν κοινωνικά επιδόματα, παράτυποι αιτούντες άσυλο και εργαζόμενοι χωρίς έγκυρη άδεια εργασίας σε ανειδίκευτες θέσεις.
Αντίθετα, η διάθεση για απομάκρυνση μεταναστών που βρίσκονται νόμιμα στη χώρα είναι αισθητά χαμηλότερη. Αιτούντες άσυλο που ακολουθούν τις προβλεπόμενες διαδικασίες, ξένοι φοιτητές και εργαζόμενοι σε επαγγέλματα υψηλής εξειδίκευσης ή με ελλείψεις φαίνεται να απολαμβάνουν μεγαλύτερη αποδοχή, με τους γιατρούς να συγκεντρώνουν τη θετικότερη στάση.
Ενδεικτικό είναι ότι μόνο το 15% έως 24% όσων υποστηρίζουν μαζικές απελάσεις τάσσονται υπέρ της απομάκρυνσης γιατρών με άδεια εργασίας, ποσοστό που αντιστοιχεί σε μόλις 8% έως 12% του γενικού πληθυσμού. Σύμφωνα με τη YouGov, αυτό αποτελεί ένα άτυπο «ανώτατο όριο» των πιο σκληροπυρηνικών αντι-μεταναστευτικών στάσεων.
Οικονομικά διλήμματα και κοινωνικές ανησυχίες
Η δημοσκόπηση δείχνει επίσης ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιλαμβάνονται τα οικονομικά και κοινωνικά ανταλλάγματα που συνεπάγεται η μείωση της νόμιμης μετανάστευσης. Όταν καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στον περιορισμό της μετανάστευσης και στη διατήρηση κρίσιμων λειτουργιών, όπως η επαρκής στελέχωση των υπηρεσιών υγείας, η κάλυψη κενών θέσεων εξειδικευμένης εργασίας και η προσέλκυση ταλέντων, η πλειονότητα προτιμά τις δεύτερες επιλογές.
Αντίθετα, λιγότεροι εμφανίζονται πρόθυμοι να αποδεχθούν ως αντιστάθμισμα για τη μη μείωση της μετανάστευσης την αύξηση των φορολογουμένων, τη συνολική ενίσχυση της οικονομίας ή τη διατήρηση διεθνών ανθρωπιστικών υποχρεώσεων.
Διχασμένες απόψεις για τη νόμιμη μετανάστευση
Όσον αφορά τη συνολική αποτίμηση της μετανάστευσης, η παράνομη μετανάστευση αξιολογείται αρνητικά από πλειοψηφίες που κυμαίνονται από 56% έως 75%. Οι απόψεις για τη νόμιμη μετανάστευση, όμως, είναι σαφώς πιο διχασμένες. Οι Ισπανοί εμφανίζονται οι πιο θετικοί, ενώ στη Γαλλία και τη Γερμανία καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά πολιτών που θεωρούν ότι ακόμη και η νόμιμη μετανάστευση είχε αρνητικές συνέπειες.
Παράλληλα, σημαντικά ποσοστά πολιτών σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Πολωνία εκφράζουν ανησυχίες ότι ακόμη και οι νόμιμοι μετανάστες δεν μοιράζονται τις ίδιες αξίες ή δεν ενσωματώνονται επαρκώς στις κοινωνίες υποδοχής.
Πέρα από τους αριθμούς
Όπως σημειώνει η YouGov, το γεγονός ότι η νόμιμη μετανάστευση υπερτερεί κατά πολύ της παράνομης δεν αρκεί για να εκτονώσει τις κοινωνικές εντάσεις γύρω από το ζήτημα. Οι ανησυχίες, σύμφωνα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων, υπερβαίνουν τα στενά οικονομικά επιχειρήματα και αγγίζουν βαθύτερα ζητήματα ταυτότητας, κοινωνικής συνοχής και εθνικών αξιών, τα οποία καθιστούν τη μετανάστευση ένα από τα πιο σύνθετα και φορτισμένα πολιτικά ζητήματα της σύγχρονης Ευρώπης.
Με πληροφορίες από The Guardian
Διαβάστε επίσης:
BBC: Θα υπερασπιστούμε τον εαυτό μας στην αγωγή Τραμπ για δυσφήμιση
Βρετανός ΓΕΕΘΑ: Οι γιοι και οι κόρες μας πρέπει να είναι έτοιμοι να πολεμήσουν
