Την Πέμπτη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 39% στην Ελβετία, το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό από τον Απρίλιο, μετά από αντίστοιχα μέτρα σε Λάος, Μιανμάρ και Συρία. Η απόφαση ήρθε έπειτα από μια τηλεδιάσκεψη 30 λεπτών με την πρόεδρο της Ελβετίας Karin Keller-Sutter, την οποία πηγές χαρακτήρισαν «καταστροφική» για την Ελβετή ηγέτιδα.
Παρά τις μέχρι πρότινος θετικές ενδείξεις στις διαπραγματεύσεις, η σχέση των δύο χωρών φαίνεται να εισέρχεται σε ψυχρή φάση. Τι πήγε στραβά;
Ο εμπορικός πόλεμος των 38,9 δισ. δολαρίων
Σύμφωνα με τον Trump, το εμπόδιο είναι το εμπορικό έλλειμμα με την Ελβετία, που ανέρχεται στα 38,9 δισ. δολάρια. Η πρόεδρος Keller-Sutter υπαινίχθηκε πως το ποσοστό του δασμού (39%) δεν είναι τυχαίο.
Το έλλειμμα προκύπτει κυρίως από την υψηλή ζήτηση των Αμερικανών για πολυτελή προϊόντα: ελβετικά ρολόγια (16,8% των εξαγωγών), gourmet τυριά, σοκολάτες και –κυρίως– φάρμακα. Μόνο για φαρμακευτικά προϊόντα οι ΗΠΑ δαπάνησαν 35 δισ. δολάρια το 2024.
Αν και τα φάρμακα εξαιρέθηκαν από τους δασμούς, ο Trump απέστειλε επιστολή-τελεσίγραφο σε 17 φαρμακευτικές εταιρείες (μεταξύ αυτών η Novartis και η Roche), απαιτώντας μειώσεις τιμών, διαφορετικά «θα υπάρξουν αντίποινα».
Η Κίνα στο φόντο των εξελίξεων
Η Ελβετία είναι ο 6ος μεγαλύτερος επενδυτής στις ΗΠΑ, με πάνω από 400.000 θέσεις εργασίας – όμως αυτό δεν απέτρεψε το νέο πακέτο δασμών. Πολλοί αναλυτές στρέφουν το βλέμμα προς το Πεκίνο: η Ελβετία διατηρεί ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα ήδη από το 2013 μέσω συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.
Το 2025, η Keller-Sutter συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο της Κίνας He Lifeng, συμφωνώντας να αναβαθμίσουν τις εμπορικές σχέσεις. Λίγο πριν την ανακοίνωση Τραμπ, ο Κινέζος νομοθέτης Zhao Leji βρέθηκε στη Βέρνη, ζητώντας εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας.
Μήπως τελικά ο στόχος του Τραμπ δεν είναι η Ελβετία, αλλά η Κίνα;
Αντίποινα ή αναδίπλωση;
Ο Τραμπ έχει ήδη στοχοποιήσει χώρες με κινεζικές διασυνδέσεις:
- Νότια Αφρική: Δασμοί 30% λόγω δεσμών με Πεκίνο
- Καναδάς: Δασμοί 35% για φαιντανύλη μέσω κινεζικών συμμοριών
- Βιετνάμ: Δασμοί 20–40% για εξάρτηση από κινεζικές πρώτες ύλες
Η Ελβετία έχει περιθώριο μέχρι τις 7 Αυγούστου για να μεταπείσει την Ουάσινγκτον. Όμως, έχει ήδη μηδενίσει δασμούς σε αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα και έχει ανακοινώσει μεγάλες επενδύσεις στις ΗΠΑ.
Τι απομένει; Αντίποινα. Μία πιθανή κίνηση θα ήταν η ακύρωση της αγοράς των F-35. Εναλλακτικά, μπορεί να «παγώσει» τις σχέσεις με την Κίνα. Σε κάθε περίπτωση, η κρίση ΗΠΑ–Ελβετίας δείχνει ότι ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος του Τραμπ μόλις ξανάρχισε.
